Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5032 Esas 2022/5787 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının ve Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü::

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... Şirketine (EÜAŞ) bağlı ... Termik Santrali İşletme Müdürlüğünde davalı Kurumun özelleştirildiği 22.06.2015 tarihine kadar davalı Kurumda çalıştığını, davacının ... Sendikasına üye olduğunu, davacının üyeliği Sendika tarafından kabul edilerek, davalı EÜAŞ'a bildirildiğini, davalı Şirketin davacının üyelik formunu personeli olmadığı gerekçesiyle iade ettiğini, davacının sendikaya kayıtlı olarak çalışmış olduğu dönem içerisinde davalı tarafından toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlandırılmadığını, işyerinde taşeronlar kullanılmak suretiyle muvazaalı bir şekilde davacının da aralarında bulunduğu işçilerin davalı Şirkete bağlı işçilere nazaran haklarının kısıtlandığını, bu doğrultuda ... l. Asliye Hukuk (İş Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesine açılan davanın kabul edildiğini ve kararın Yargıtayca onanarak kesinleştiğini, sonraki süreçte davacının aynı işyerinde aynı statüyle çalışmaya devam ettiğini ileri sürerek toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan ücret farkı, ikramiye, iş güçlüğü tazminatı, bakım tazminatı, sosyal yardım, vardiya tazminatı, giyim yardımı, gıda yardımı, elektrik yardımı ve kıdem tazminatı fark alacaklarını talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı defi ve husumet itirazında bulunmuş, davacının müvekkili teşekkülden hizmet alımı ihalesini alan firmaların işçisi olarak çalıştığını, muhatabının ihaleyi alan müteahhit firma olduğunu, ... Sendikasının davacının üyeliğini usulsüz olarak kabul ettiğini, muvazaa iddiasının kabul edilemeyeceğini, Ana Statü'nün 6 ncı maddesine göre teşekkülün asıl amaç ve faaliyetinin elektrik enerjisi üretmek olduğunu, mevzuat hükümleri ve usule uygun şekilde ihale yolu ile hizmet alımı yapıldığını, muvazaa iddiasına dayanak teşkil edecek hiçbir durumun mevcut olmadığını, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesi ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun emsal mahiyetteki kararlarında muvazaa iddiasının gerçek olmadığının kanıtlandığını, yüksek mahkeme kararları doğrultusunda müvekkili Kurumun sorumluluğundan söz edilemeyeceğini ve davacının toplu iş sözleşmesi hükümlerinden faydalanamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalı ile dava dışı şirketler arasında muvazaalı ilişki bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; talep edilen dönem yönünden muvazaanın varlığının mahkeme kararı ile ispatının olmadığını, özelleştirme sonrasında ortada asıl işin yapıldığı bir işyerinin kalmadığını, dava ve ıslahla talep edilen miktarların zamanaşımına uğradığını, özelleştirme nedeniyle işyerinin devri olduğunun kesinlik kazandığını, Kurum tarafından yapılan kıdem tazminatı ödemesinin ise davacı işçinin kıdem tazminatı hak ettiği anlamına gelmediğini, hükümde yer alan faiz oranlarını ve başlangıç tarihlerini de kabul etmediklerini, alacakların zamanaşımına uğradığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 25.02.2021 tarihli bozma ilâmı ile;
"...
... 1. Asliye (İş) Hukuk Mahkemesince muvazaa tespiti yapılarak kesinleşen dönem hariç tutulmak suretiyle, bu dönemden sonra yapılan hizmet alım sözleşmeleri bakımından; verilen işin yardımcı iş niteliğinde olduğu ya da 4628 sayılı Kanun ile 6446 sayılı Kanun'un hukuki çervesinde işlem tesis edildiği, yapılan sözleşmelerle alt işverene fiilen verilen işin aynı olduğu, davacı işçinin de bu ihale ile verilen iş kapsamında çalıştırıldığı belirlendiğinde, davalı ile dava dışı şirketler arasındaki ilişkinin asıl işveren-alt işveren ilişkisi olduğu sonucuna varılarak tazminat ve işçilik alacakları bu tespite göre ve Toplu İş Sözleşmesi hükümleri dikkate alınmaksızın hesaplanarak hüküm altına alınmalıdır.
4628 sayılı Kanun ile 6446 sayılı Kanun'un hukuki çervesinde işlem tesis edilmediğinin, yapılan sözleşmelerle alt işverene fiilen verilen işin aynı olmadığı ya da davacının ihale ile verilen iş dışında çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde ise davacı işçinin sendikası üyesi olduğu dikkate alınarak Toplu İş Sözleşmesi hükümlerine göre şimdiki gibi davaya konu tazminat ve işçilik alacaklarıyla ilgili hüküm kurulmalıdır.
..." gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kesinleşen ... 1. Asliye Hukuk (İş Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesi ilâmı, düzenlenen bilirkişi raporu ve bozma ilâmından sonra yapılan keşif birlikte değerlendirildiğinde; davalı ile taşeronlar arasında yapılan ihale sözleşmelerinin farklılık arz etmediği, işin tanımı ve yapılan işin niteliğinin değişmediği, imzalanan ihale sözleşmelerinde davalının firma üzerindeki etkisinin asıl işveren alt işveren ilişkisinin ötesinde olduğu, verilen işin yardımcı iş niteliğinde olmadığı ve iş sözleşmesinin işverenlikçe haklı bir neden olmaksızın tek taraflı olarak feshedildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, davanın husumet yönünden de reddi gerektiğini, özelleştirme nedeniyle devredilen işyerinde 6552 sayılı Kanun ile ilgili yönetmelikte bahsedilen hizmet alım personelinin kıdem tazminatlarının Yönetim Kurulunun 08.07.2015 tarihli ve 20-169 sayılı kararı doğrultusunda ödendiğini, bunun dışındaki diğer alacaklardan Kurumun herhangi bir sorumluluğu bulunmadığını, davacının işletme toplu iş sözleşmesinin kapsamında olmadığını, davacı tarafın sendika üyeliğinin usulsüz olduğunu ve talep edebileceği hiçbir hak ve alacak bulunmadığını, davaya konu toplu iş sözleşmesi ve hizmet alım sözleşmesi dönemlerinden daha öncesi dönemlere ait olup davacının çalışmaya devam ettiği her sözleşme dönemi için ayrı ayrı muvazaa tespitinin yapılması gerektiğini, 30.03.2013 tarihinde 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (4628 sayılı Kanun) içeriğinde yapılan değişiklikle Kuruma her birimde hizmet alımı ihalesi yapma yetkisi verildiğini, davacının toplu iş sözleşmesinden faydalandırılamayacağını, hükümde yer alan faiz oranları ve başlangıç tarihlerinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasında, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı ve muvazaaya dayanıp dayanmadığı; bu bağlamda davacının dava konusu alacaklara hak kazanıp kazanmadığı noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.

2. İlgili Hukuk
1. 4628 sayılı Kanun, 4446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği.

2. Aynı hizmet alım sözleşmeleri ile çalışan işçilerin açmış oldukları davalarda, davacının çalıştığı alt işverenler ile davalı EÜAŞ arasındaki asıl-alt işverenlik ilişkisinin muvazaalı olduğunun kabul edildiği mahkeme kararlarının onandığı Dairemiz kararları (Ör: Dairemizin 14.01.2020 tarihli ve 2019/8068 Esas, 2020/269 Karar, 14.01.2020 tarihli ve 2019/8095 Esas, 2020/296 Karar sayılı kararları).

3. Değerlendirme
1. Aynı hizmet alım sözleşmeleri ile çalışan işçilerin açmış oldukları davalarda asıl işveren- alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayandığının kesinleşmiş mahkeme kararlarıyla sabit olduğu ve dava konusu alacakların da muvazaa tespiti yapılan ve kesinleşen döneme ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.

2.Yukarıda yapılan açıklamalar ile dosya kapsamındaki deliller bütün olarak değerlendirildiğinde; bozmaya uygun şekilde verilen İlk Derece Mahkemesi kararında bir isabetsizlik bulunmadığından davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının (1) numaralı paragrafta belirtilen ilave gerekçe ile onanmasına karar verilmiştir.

VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre davalının yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,

11.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.