10. Hukuk Dairesi 2012/5809 E. , 2013/4974 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, 1479 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılık süresinin geçerli olduğunun ve yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraf Avukatlarınca temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
23.05.1979 – 18.06.1982 tarihleri arası nakliye işi, 28.05.1981 – 07.07.1981 tarihleri arasında bakkaliye işi, 30.01.2009 – 21.06.2010 tarihleri arasında da çamaşır yıkama işi nedeniyle vergiye, 24.03.1980 – 17.03.2005 tarihleri arasında ... Şoförler Odasına, 03.06.1981 – 11.11.1994 ile 11.02.2009 – 24.06.2010 tarihleri arasında Esnaf ve Sanatkarlar Odasına, 06.02.2009 – 01.07.2010 tarihleri arasında sicile kayıtlı olan davacının, 12.06.1980 tarihli işlem ile, şoförler derneği kaydı esas alınarak, 24.03.1980 tarihinden itibaren zorunlu sigortalı olarak tescil edildiği; 31.05.2010 tarihli tahsis talebi sonrasında, şoförler odasındaki kaydı geçersiz sayılarak, 28.05.1981 – 18.06.1982, 22.03.1985 – 01.11.1994, 30.01.2009 – 21.06.2010 tarihleri arasında sigortalı sayılıp, prim gün sayısının yetmediği gerekçesi ile, yaşlılık aylığı talebinin reddedildiği görülmüş; Mahkemece, davacının şoförler ada kaydına itibar edilmeyerek, 03.06.1981 – 11.11.1994 ve 30.01.2009 – 31.05.2010 tarihleri arasında sigortalı olduğunun tespitine, diğer taleplerinin reddine karar verilmiştir.
01.04.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı Kanunun 24. maddesine göre, bir kimsenin zorunlu Bağ Kur sigortalısı olması için, meslek kuruluş kaydı ile birlikte, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışması gerekir. Anılan maddede 2229 sayılı kanunun 7. Maddesi ile yapılan değişiklik ile, “Kanunla ve kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulu sosyal güvenlik kurumları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına çalışan esnaf ve sanatkârlar ile diğer bağımsız çalışanlar hakkında malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde bu Kanunda yazılı şartlarla sosyal sigorta yardımları sağlanır.” düzenlemesine yer verilmiş; Yine, 20.04.1982 tarihinde yürürlüğe giren 2654 sayılı yasanın 6. maddesi ile değişik 1479 sayılı yasanın 24. maddesinde, zorunlu Bağ Kur
sigortalısı olmak için ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya götürü usulde gelir vergisi mükellefi olma, gelir vergisinden muaf olanların da meslek kuruluşuna kayıtlı olması hükmü yer almaktadır. Yine 22.03.1985 tarihinde 3165 sayılı Kanunla getirilen düzenleme ile de kendi nam ve hesabına çalışanlardan vergi mükellefi olan, esnaf siciline veya meslek kuruluşuna kaydı olanların Bağ Kur sigortalısı olacağı belirtilmiştir.
20.04.1982 ve 22.03.1985 tarihlerinde yapılan değişiklikler; değişiklikten önceki mevzuatın öngördüğü koşullara sahip olan sigortalıların, sigortalılıklarına son vermediğinden, değişikliklerin yürürlüğe girdiği 20.04.1982 tarihinden önce meslek odası kayıtlarına göre zorunlu sigortalılık niteliğini kazanmış sigortalıların sigortalılık niteliklerini kaybetmeyeceğinin kabulü ile 20.04.1982 ve 22.03.1985 tarihlerinden sonra Bağ Kur’a yeni kayıt ve tescil edilecekler için sözkonusu kanunlarla getirilen değişiklikler uygulanmalıdır. Tersinin kabulü, kazanılmış hakları ortadan kaldırmak olur ki, bu durumun kabulüne yasaca ve hukukça olanak bulunmadığı ortadadır.
Davacı vekili tarafından verilen temyiz dilekçesinde, süreye ilişkin kabulün onanması, yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti belirtilmiş olup, dilekçe içeriğinden, onanması istenilen kısmın, sigortalılık süresinden kabulüne karar verilen döneme ilişkin olduğu anlaşılmıştır. Davacı, dava dilekçesinde, 25 yıllık sigorta süresini doldurduğunu belirterek, yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğinin tespitini istemiş olup; Mahkemece, öncelikle davacıya talebi açıklatılarak, uyuşmazlık konusu süre belirlenmeli; sonrasında, davacının, nakliyecilik nedeniyle önceden başlayan vergi kaydının bulunduğu hususu da gözetildiğinde, ... Şoförler Odasındaki kaydının da geçerli olduğu anlaşılmakta olup, Mahkemece bu süreye de sigortalılık verilip; yaşlılık aylığı konusunda da, yasal şartlar değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekir.
Mahkemenin yukarıda açıklanan maddi ve hukuki esaslar doğrultusunda yargılama yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 15.03.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.