Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5193 Esas 2022/5835 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 7. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞYERİ DÜZEYİNDE OLUMLU YETKİ TESPİTİNE İTİRAZ

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 43. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki yetki tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararı davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:


I. DAVA
Davacı vekili vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın yetki tespitine ilişkin kararında müvekkilinin işyerinde işçi sayısının 156, üye sayısının ise 92 olarak belirtildiğini, bunun gerçek durumu yansıtmadığını, Sendikanın başvuru tarihi itibariyle müvekkili Şirket nezdinde çalışan işçi sayısının 206 olduğunu, davalı Sendikanın kanunun aradığı çoğunluğu sağlayamadığını, yetki tespitine konu işyerine ait ... No.lu fabrikaya ait sicil numarasında 17.02.2020 tarihinde 201 işçi istihdam edildiğini, ayrıca fabrika ile aynı alanda kurulu büro işlerinin yürütüldüğü 1233915.006 sicil numaralı idari binada 5 kişi çalıştığını, merkez ofisin fabrika işyerine bağlı olduğunu, iş organizasyonu açısından bütünlük arz ettiğini, tek bir işyeri oluşturduğunu, davalı Sendikanın işyeri düzeyinde yeterli çoğunluğu sağlayamadığını ve toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili olmadığını iddia ederek davalı Bakanlığın 20.02.2020 tarihli ve 74038328-553.02-E.515152 sayılı yetki tespitine ilişkin kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
1.Davalı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde; Kurum kayıtlarının incelenmesinde, Türk Metal Sendikasının...Galvaniz Demir Çelik Mad. İnş. Nak. Tic. ve San. A.Ş. işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için 17.02.2020 tarihinde başvuruda bulunması üzerine e-Devlet kapısı üzerinden yapılan üyelik işlemleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işçi bildirimleri doğrultusunda alınan dökümlerde başvuru yazısının Bakanlığa intikal ettiği tarih olan 17.02.2020 tarihi itibariyle söz konusu işyerinde 156 (yüz elli altı) işçinin çalıştığını, bunlardan 92 (doksan iki) işçinin adı geçen sendikaya üye olduğunun tespit edildiği ve buna ilişkin 20.02.2020 tarihli ve 74038328-553.02-E.515152 sayılı yetki tespit yazısının taraflara gönderildiğini, Kurumun ilgili biriminde kullanılan sendika yetki sistemine otomasyon sistemiyle yansıyan SGK kayıtlarında davacı Şirket tarafından 45 işçinin 1233915.006 SGK sicil numaralı işyerinden yetki tespitine konu olan ... SGK sicil numaralı işyerine nakledildiği ve işe başlangıç tarihinin 01.02.2020 olarak bildirildiğini, 12.05.2010 tarihli ve 27579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 11 inci maddesinde "İlk işyerindeki çalışmasına ait sigortalı işe giriş bildirgesi Kuruma verilerek, tescil işlemi yapılmış olan sigortalının, naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer işyerinde çalışmaya başlaması hâlinde yeni işyeri numarası üzerinden yapılan sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında, Kuruma yapılan bildirimler de süresinde yapılmış sayılır." hükmü bulunduğunu, dolayısıyla davacı Şirketin bir işyerinden diğer işyerine yaptığı işçi nakil işleminin SGK'ya bildirim tarihinin araştırılmasının gerekli olduğunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 34 üncü maddesinin ikinci fıkrasında "Bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir." hükmü bulunduğunu, dava dilekçesinde belirtilen 1233915.006 SGK sicil numaralı işyerinin işveren tarafından 13 sıra numaralı inşaat işkolunda tescil edildiğini, dolayısıyla yetki tespitinde bu işyerinin dikkate alınmadığını, davacı şirketin 12 sıra numaralı metal işkolunda bulunan 1 iş yeri için işyeri yetki tespiti verildiğini, yetki tespitinin usul ve kanuna uygun olduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.

2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde, Bakanlık sayıları ile davacının iddia ettiği sayılar arasındaki farklılığın inşaat işkolunda faaliyette bulunan 1233915.006 numaralı işyerindeki 45 işçinin Şubat 2020 tarihinde metal işkolunda faaliyette bulunan ... numaralı işyerine geçirilmiş olmasından kaynaklandığını, bu 45 işçinin işyeri nakil değişikliğinin 20.02.2020 tarihinde yapıldığını, bu tarihin yetki başvuru tarihinden sonraki bir tarih olduğunu, dolayısıyla başvuru tarihinden sonraki bu işlemin dikkate alınmaması gerektiğini; ayrıca sendikal örgütlenmenin önüne geçmek için yapılan bu işlemin iyi niyet kurallarıyla da bağdaşmadığını, bir önceki dönemde yetkinin işletme düzeyinde kesinleştiğini, inşaat işkolundaki işyerinde çalışan işçilerin dikkate alınmaması gerektiğini, işveren vekillerinin toplam nisaba dâhil edilmemesi gerektiğini, davacı Şirketin sendikal sebeplerle toplam 75 çalışanın iş sözleşmesini feshettiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1.İlk Derece Mahkemesinin 08.12.2020 tarihli ve 2020/218 Esas, 2020/1026 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiş; kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 12.04.2021 tarihli ve 2021/712 Esas, 2021/1056 Karar sayılı kararı ile "...
Somut olayda ilk derece mahkemesi tarafından 'uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin' toplanmamış olup değerlendirilmeden eksik inceleme ile karar verilmiştir. ... " gerekçesiyle Mahkeme kararının kaldırılarak belirtilen esaslı eksikliğin giderilmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

2. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararından sonra İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Dava dosyası mahkememizce yeniden ele alınarak, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda Şubat 2020 ayı itibariyle davacı şirkete ait 1233915.006 sicil nolu "inşaat" işkolunda çalışmakta iken yine davacı şirketin ... sicil nolu işyerine nakledilen 45 işçinin işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin, bu bildirgelerin veriliş tarihi ve saatine ilişkin bilgileri de içerecek şekilde gönderilmesi için yazı yazılmış, Kazan SGM tarafından 01.07.2021 tarihli yazı ile 2020/2 ayı itibariyle ... sicil nolu işyerine ilişkin işe giriş ve çıkış bildirgeleri kayıtları işçilerin TC numarası ve evrak kayıt tarihi içerecek şekilde bildirilmiştir.
Davalı ... vekili de 11.06.2021 Uyap tarihli dilekçesi ekinde 1233915.006 sicil nolu işyerinden nakledilen 45 işçinin işçilerin TC numarası ve evrak kayıt tarihi bilgilerini de içeren işe giriş ve çıkış bildirgeleri kayıtları listesini sunmuştur.
Kazan SGM tarafından gönderilen kayıtlar ile davalı ... vekilinin sunmuş olduğu kayıtlar üzerinde isim isim karşılaştırma yapılmak suretiyle mahkememizce yapılan incelemede, nakledilen 45 işçinin 1233915.006 sicil nolu işyerinden işten ayrılış bildirgeleri evrak kayıt tarihlerinin 20.02.2020 tarihi olduğu, aynı işçilerin bu kez ... sicil nolu işyerine işe giriş bildirgeleri evrak kayıt tarihlerinin yine 20.02.2020 tarihi olduğu tespit edilmiştir.
Buna göre, 1233915.006 sicil nolu "inşaat" işkolunda çalışmakta iken yetki tespitine konu ... sicil nolu işyerine nakledilen 45 işçinin işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin yetki tespit başvuru anından (17.02.2020 saat 11:12:49) sonra Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirildiği anlaşılmış olup, nakledilen bu 45 işçinin yetki tespitinde dikkate alınamayacağı sonucuna varılmıştır.
Bölge Adliye Mahkemesi kararında 1233915.006 sicil nolu "inşaat" işkolunda yer alan 5 işçisinin de dava konusu "metal" işkoluna tabi işyerinin çalışan sayısında dikkate alınamayacağı belirtilmiştir.
Yukarıdaki açıklamalar kapsamında yetki tespitinde esas alınacak toplam işçi sayısı 156 dır. İşyeri için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetki kazanılması için başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının sendika üyesi olması gerekmektedir. Buna göre, davacı işyerinde yetki kazanılması için 156/2=78 üye işçi bulunması gerekmektedir. Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından başvuru tarihinde 92 üye işçi olduğu tespit edilmiş olup, buna göre yasanın aradığı çoğunluk sağlanmıştır. Bu nedenlerle yetki tespiti kararında hukuka aykırı bir yön olmadığı..." gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesinin kaldırma-gönderme kararından önce davacının davasının kabulüne karar verdiğini, ancak kaldırma-gönderme kararında hatalı değerlendirme ile dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesi ile aynı hatalı değerlendirmenin İlk Derece Mahkemesi tarafından yapılarak davanın reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu, nakil olan 45 işçinin de yetki tespitine konu ... sicil No.lu işyeri işçisi kabul edilerek toplam işçi sayısının 206 olarak kabul edilmesi gerektiğini, kaldırma-gönderme sonrası delillerin İlk Derece Mahkemesi tarafından değerlendirildiğini, oysa sendika hukuku konusunda uzman bilirkişiye yetki verilerek yerinde inceleme yetkisi verilmek suretiyle sonucuna göre karar verilmesi gerektiğini, davalı Sendika lehine verilen yetki tespiti kararının iptalinin gerektiğini ileri sürmüştür.



C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 12.04.2021 tarihli ve 2021/712 Esas, 2022/645 Karar sayılı kararı ile; "...
Davalı sendikanın davalı Bakanlığa 17.02.2020 tarihli yetki tespiti başvurusundan sonra 1233915.006 nolu farklı işkoluna tabi işyerinden yetki tespitine konu ... sicil numaralı 12 sıra numaralı metal işkoluna tabi işyerine işçi naklinin yapıldığı (45 işçi) yetki tespitinin başvuru tarihi itibariyle (mevcut işçi sayısı ve sendikaya üye işçi sayısı) inceleneceğinden mahkemece daha sonra nakil olan işçi sayısının dikkate alınmamasında bir aykırılık bulunmadığı belirlenmiştir. Dava dilekçesi ekinde sunulan işyeri bilgilerine göre yetki tespitine konu ... sicil nolu işyeri "Metal" işkolundadır. Bu işyerinde çalışan sayısına eklenmesi gerektiği ileri sürülen 5 işçi ise 1233915.006 sicil nolu işyeri ise "inşaat" işkolundadır. Yargıtay 9. HD emsal 2020/5942 E.-2020/13979 K. 28.10.2020 T.li içtihadı uyarınca bu işçilere ilişkin itiraz mevcut yetki uyuşmazlığında ileri sürülemez ve bu talep işkolu itirazı niteliğinde olduğundan ancak bir sonraki dönem için geçerli olabilir. Belirtilen nedenlerle ilk derece mahkeme kararının da bir aykırılık görülmemiştir.
..." gerekçesiyle davacı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; tek bir işyerinden ibaret olan müvekkiline ait ... ve 1233915.006 sicil numarasında kayıtlı işçilerin tamamının yetki tespitinde dikkate alınması gerektiği yönündeki itirazlarının işkolu itirazı olarak değerlendirilmesinin yerinde olmadığını, fabrikaya ait, metal işkolunda kayıtlı ... sayılı SGK sicil numarasında ve idari binada çalışan işçilerin kayıtlı olduğu 1233915.006 SGK sicil numarasında kayıtlı işçilerin tamamıın, yetki tespitinde dikkate alınması gerektiğini, özellikle işyerinin inşaat işkolunda olduğu yönündeki derece mahkemeleri değerlendirmelerinin yerinde olmadığını; ayrıca işçi nakil tarihlerinin sonuca etkili olmadığı ve davalı Sendikanın kötüniyetli olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı Bakanlıkça işyeri düzeyinde yapılan olumlu yetki tespitine itiraza ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6356 sayılı Kanun'un "Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması" başlıklı sekizinci bölümünde yer alan 41 inci ve müteakip maddeleridir.

3. Değerlendirme
1.6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrasında, “Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.” kuralına yer verilmiş, takip eden 42 nci madde de yetki tespiti için yapılacak başvuru ve bu konuda Bakanlığın yapacağı incelemenin usulü düzenlenmiştir. Bakanlığın incelemeyi yetki başvuru tarihi esas alınarak kayıtlara göre yapacağı kural altına alınmıştır.


2.Yine yukarıda zikredilen Kanun'un “Yetki Tespiti” başlıklı 5 inci maddesinin ikinci fıkrasında da yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliğinin tespitinin bir sonraki dönem için geçerli olacağı, işkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davaların yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmayacağı amir hüküm olarak düzenlenmiştir. Madde gerekçesinden bu hüküm ile işkolu itirazlarının toplu sözleşme yapma sürecini gereksiz şekilde uzatmasını ve zaman zaman bu itirazların toplu sözleşme sürecini kilitlemek için kötüye kullanılmasının önüne geçilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.

3. Uyuşmazlık konusu yetki tespitinin metal işkolunda bulunan ... SGK sicil numaralı işyeri için yapıldığı, yetki başvuru tarihi itibariyle 1233915.006 SGK sicil numaralı işyerinin kayıtlardaki "ÇSGB işkolu"nun inşaat olarak gösterildiğinden farklı işkolunda gösterilen bu iş yerinin tespitte dikkate alınmamasında isabetsizlik olmadığı gibi mevzuattaki amir hükümlere göre yetki başvuru tarihi esas alınarak çalışan ve sendika üye sayısının tespit edilmesinde isabetsizlik bulunmadığından, davacının bu yönleri hedefleyen temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

11.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.