Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/4875 Esas 2022/5779 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının ve Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
1.Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkili işçinin iş sözleşmesinin haklı sebep olmadan feshedildiğini, ancak işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları, yıllık izin, asgari geçim indirimi ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.

2. Davacı vekili birleşen davada ise fark ücret, yol ve yemek yardımı ile... alacaklarının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalılar vekilleri cevap dilekçesinde; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.


III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, yapılan yargılama sonucunda toplanan delillere ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davacı vekili ve davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde; tanıkların fazla çalışma yapıldığını ve resmî tatillerde çalışıldığını beyan ettiklerini, davacının arıza bakım teknisyeni olarak çalıştığını, yapılan işin mahiyeti gereği özellikle kış aylarında arızanın yoğun olduğunu, kesintilerin sık yaşandığını, tanıkların yeminli olarak dinlendiklerini, yemine rağmen gerçeğe aykırı beyanda bulunulması durumunda mahkemece suç duyurusunda bulunulması gerektiğini fakat bu yola gidilmediğini, tanık beyanlarına itibar edilmesi gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.

2. Davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, asıl ve birleşen davada husumetten ret kararı verilmesi gerektiğini, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunmadığını, davacının yüklenici firma çalışanı olduğunu, davacı ile Şirket arasında işçi-işveren ilişkisi bulunmadığını, bilirkişinin yanlış ve hatalı hesaplama yaptığını, davacının kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ilave tediye ücreti, yıllık ücretli izin ve ücret alacağının bulunmadığını ve ıslaha karşı zamanaşımı defin dikkate alınmadığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 09.07.2020 tarihli ve 2019/6158 Esas, 2020/9301 Karar sayılı ilâmıyla; davacının yol ve yemek ücretine ilişkin olarak çalıştığı alt işveren şirketlerle yapılan ihale sözleşmesi ve idari şartnameler ve davacının yaptığı işe göre her bir sözleşme döneminde çalışmaya dayanak hizmet alım sözleşmeleri, teknik ve idari şartnameler ile hizmet sözleşmeleri sair ekleri ile bordrolarının bilirkişilerce incelenmesi, bu şekilde davacının yol ve yemek ücretinin belirlenememesi hâlinde davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı ve gidiş geliş toplu taşıma ücretinin sorularak ve davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı günlük yemek ücreti konusunda emsal araştırması yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiği; fark ücret alacağına ilişkin olarak ise hizmet alım sözleşmeleri ve ekleri ile şartnameler getirtildikten sonra davacının ücretinin belirlenmesine esas teşkil eden düzenlemeler tetkik edilerek sonuca gidilmesi gerektiği; kabule göre de birleşen davaya ilişkin dava dilekçesinin davalılara tebliğ edilmesi ve davalıların cevap süresi beklenerek yargılamaya devam edilmesi gerektiği yönündeki gerekçelerle Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"... bozma ilamına uyularak yapılan yargılamada, DEDAŞ ile davacının çalıştığı tüm alt işverenler arasındaki teknik ve idari şartnameler ile hizmet alım sözleşmeleri celp edilmiş, emsal yol ve yemek ücret araştırmaları yapılmış, birleşen davaya ilişkin dava dilekçesi davalılara tebliğ edilmiştir.
...
Fark ücret alacağı bakımından inceleme yapıldığında;
İşçinin ücretinin tam ve eksiksiz ödendiğini ispat işverene aittir. Davacının, davalı ...Temizlik Gıda Elektrik Makine Teknik Servis Hizmetleri Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi uhdesindeki çalışmalarında 2914 ve 2015 yıllarında asgari ücrete yapılan zam oranında ücretinde artış yapılır iken 2016 yılınd asgari ücrete yapılan %30 zammın aksini ücretinde yalnızca %8 oranında artış yapıldığı idiasında olduğu anlaşılmaktadır. Somut olayda elektrik teknisyeni olarak çalışan davacının, 2011/143991 ihale kayıt numaralı sözleşme ve tanık beyanları uyarınca asgari ücretin %60 fazlasına çalıştığı, 01.01.2016-31.05.2016 tarihleri arasındaki dönemde asgari ücret artış oranı dikkate alınarak ücretinin ödenmesi gerekir iken, asgari ücret artış oranı dikkate alınmadan ödeme yapılmış olması sebebiyle bozma öncesi ve bozma sonrası 09.08.2021 tarihli bilirkişi raporunda hesaplanan miktarda ücret farkı alacağının kabulüne karar verilmiştir.
Yol ve yemek ücret alacağı bakımından inceleme yapıldığında;
...
... Neticeten, davalının yemek ve yol ücreti ödemesi gerektiği anlaşıkmış, ödenecek yemek ve yol yardımının miktarının sözleşmeler ile belirlenemediği sabit görülmüş olup, mahkemece ilgili oda ve kurumlara müzekkere yazılarak, davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı ve gidiş geliş toplu taşıma ücreti ve yine davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı günlük yemek ücreti konusunda yapılan emsal araştırması mucibinde, davacının banka hesabına yatan tutarların, davacının asgari ücretin %60 fazlasına tekabül eden ücretine ulaşmadığı, yani eksik ödenen dönemlerde davacının yol ve yemek ücreti almadığı kabulüyle 09.08.2021 tarihli bilirkişi raporunda yapılan yol ve yemek ücreti hesabı hüküm vermeye ve denetime elverişli görülerek taleplerin kısmen kabulüne dair aşağıdaki gibi karar verilmiştir.
EKAT alacağı bakımından inceleme yapıldığında;
Davalı Dedaş ile alt işverenler arasındaki hizmet alım sözleşmelerinde, davalı Dedaş bünyesinde çalışacak 15. Maddede sayılı personellerin ( davacı gibi teknisyenler dahil,) ... belgesine sahip olmasının şart koşulduğu, yine sözleşmelerin 7.1 madddesinde... eğitim bedellerinin yüklenici alt işverenlere ait olduğunun kararlaştırıldığı anlaşılsa da davacı taraf... eğitim giderlerinin miktar ve nev'ini somutlaştırmadığı, bedellerin kendisi tarafından ödendiğini de ispat edemediği anlaşılmakla... alacağı talebinin reddi gerekmiştir." gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri belirterek İlk Derece Mahkemesi kararına karşı temyiz kanun yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Davacı işçinin yol ve yemek yardımı alacaklarının bulunup bulunmadığı taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.


2. İlgili Hukuk
1.4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) "Ücret ve ücretin ödenmesi" kenar başlıklı 32 nci maddesinin sekizinci fıkrası şöyledir:
"Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır."

2.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 166 ncı maddesi.

3. Değerlendirme
1. Dosya kapsamının değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.

2. 6100 sayılı Kanun'un 166 ncı maddesine göre, ayrı ayrı açılmış davaların aralarında bağlantı bulunması hâlinde birleştirilerek bakılmaları mümkündür. Ancak birleştirme kararı, taraflar arasındaki uyuşmazlığı esastan çözümleyen bir karar değildir. Bu karar, sadece birleştirilen davaların yargılama safhalarının müşterek cereyan etmesi sonucunu doğurup, her dava ayrı ayrı hükme bağlanmalıdır. Davaların birbirlerinin içerisinde erimesi, tek bir davaya dönüşmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Başka bir anlatımla, birleştirmeye konu davalar bağımsız olma niteliklerini korurlar.

3. Mahkemece bozma doğrultusunda birleşen davanın dava dilekçesinin davalılara tebliğ edildiği, davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin süresi içinde zamanaşımı definde bulunduğu anlaşılmıştır.

4. Dosya kapsamına göre; davacı yol ve yemek ücret alacağını talep ettiği birleşen davasını 06.06.2017 tarihinde açmış olup 4857 sayılı Kanun'un 32 nci maddesi gereğince davacının bu alacaklarının 06.06.2012 tarihinden itibaren hesaplanması gerekirken hükme esas alınan bilirkişi raporunda 15.06.2011 tarihinden itibaren hesaplanması hatalıdır. Birleşen davada zamanaşımı defin birleşen dava tarihine göre dikkate alınması gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir..

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

11.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.