Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5130 Esas 2022/5767 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 27. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : KURUM İŞLEMİNİN İPTALİ

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 26. İş Mahkemesi

Y A R G I T A Y K A R A R I

Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre ve diğer temyiz şartları yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı asıl dava dilekçesinde; ...Sağlık Tur. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. adlı şirkette 04.04.2012 -03.11.2017 tarihleri arasında çalıştığını, işten çıkarken kıdem tazminatını aldığını, işten çıkış kodunun önce "22 (Diğer Nedenler)" olarak girildiğini, işyerine giderek çıkış kodunun "04 (Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirmeden feshi)" olarak değiştirilmesini talep ettiğini, bu talebinin 20.11.2017 tarihinde kabul edildiğini, Sosyal Güvenlik Kurumuna yazı yazılarak işten çıkış kodunun " 04" olarak değiştirildiğini, davacının işyeriyle yaptığı ikale sözleşmesi bahane edilerek ...İşkur Hizmet Merkezinin işsizlik ödeneğine hak kazamayacağına yönelik işlemin iptalini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının işsizlik ödeneğine hak kazanmanın şartlarını taşımadığını, Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen fesih bildiriminde fesih nedeninin “Diğer Nedenler (22) ” olduğunu, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu (4447 sayılı Kanun) 51 inci madde kapsamında bir fesih işleminin bulunmadığını, dolayısıyla 4447 sayılı Kanun'un 46,47,48,51 ve diğer ilgili maddeleri gereğince yasanın bütünsel olarak yorumlanmasından işsizlik sigortasından işten ayrılanın “çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına karşın tamamen kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmiş” olmasının temel bir koşul olduğunu ve bundan hareketle diğer düzenlemelerin yapıldığını; bu nedenle ikale ile iş sözleşmesini sona erdiren davacının işsizlik sigortası ödeneğine hak kazanamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının iş sözleşmesinin dava dışı .....Sanayi ve Dış Tic. ltd Şti. tarafından 03.11.2017 tarihinde geçerli nedenle feshedildiği, yine aynı gün taraflar arasında ikale sözleşmesi imzalandığı, sözleşmeye istinaden 19.004,38 TL kıdem tazminatı ödemesi konusunda anlaştıkları, iş sözleşmesinin karşılıklı anlaşma ile sona ermesi nedeni ile davacının ihbar tazminatından feragat ettiği ve kararlaştırılan tutar haricinde başka bir alacağı kalmadığına dair sözleşme imzalandığı, ikale sözleşmesinin imzalanmasından sonra davacının davalı Kuruma başvurarak işsizlik maaşı talep etmesi üzerine davalı Kurum tarafından iş sözleşmesinin karşılıklı anlaşma ikale yolu ile sona erdiği ve bu nedenle 4447 sayılı Kanun'un 51 inci maddesinde sayılan hâller içerisinde olmadığı gerekçesi ile davacının işsizlik maaşı bağlanmasına yönelik talebinin reddedildiği, davanın yasal dayanağını oluşturan 4447 sayılı Kanun'un işsizlik sigortasından yararlanma koşullarını düzenleyen 51 nci maddesine göre iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle feshedilmemiş olması ve işçi tarafından ise haklı sebeple feshedilmiş olmasının gerektiği, Kanun'un 48 inci maddesinde iş sözleşmesinin sona erdirilmesi durumunda işverence kuruma fesih türünün de yazılı olduğu işten ayrılma bildirgesinin verileceğinin öngörüldüğü, davacının iş sözleşmesinin fesih gerekçesinde geçerli nedenle feshedildiği hâlde ihbar tazminatı ödemesi yapılmadığı gibi bunun dışında davacı lehine ek bir menfaatin de sağlanmadığı, davacının konumu ve aldığı ücrete göre makul yarar koşulunun gerçekleşmediği, ortada usulüne uygun bir ikale sözleşmesinin bulunmadığı açık olduğundan davacı ile dava dışı işveren arasındaki ikale sözleşmesinde teklifin işveren tarafından geldiğinin kabulü ile davacının iş sözleşmesinin işsizlik ödeneğine hak kazanacak şekilde feshedildiğinin tespiti ile davalı Kuruma başvuru tarihi itibariyle işsizlik maaşı bağlanmasına karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde işsizlik sigortasına ilişkin işlemlerin 4447 sayılı Kanun'un 46 ncı vd. maddelerine göre yürütüldüğününü, işsizlik sigortasına ilişkin hükümlerin Kanun kapsamında düzenlendiğini, Kurum kayıtları araştırmalarında davacının 03.11.2017 tarihinde iş sözleşmesinin feshedildiğini, 06.11.2017 tarihinde işsizlik ödeneği almak üzere ... İl Müdürlüğü ...Hizmet Merkezine başvuruda bulunduğunu, davacının Sosyal Güvenlik Kurumu fesih bildiriminde " 22 ( Diğer Nedenler)" kodunun bulunduğunu, bu nedenle 4447 sayılı Kanun'un 51 inci maddesi kapsamında fesih bulunmadığını, işsizlik hizmetlerinden faydalandırılmasının mümkün olmadığını, bu hususun davacıya yazılı olarak bildirildiğini, davacının işvereni ile yapılan yazışmalar sonucunda işten çıkış sebebinin ikale olduğu belirtilerek ikale sözleşmesinin Kuruma sunulduğunu, davacının ikale sözleşmesinin işsizlik sigortasından faydalanmaya engel olmadığını belirterek dava açmış olduğunu, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin yetersiz olduğunu, ikalenin usulüne uygun gerçekleşmediğinden bahisle işsizlik ödeneğine hak kazanacağı yönündeki değerlendirmenin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak kaldırılmasını ve davanın reddini talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının talebi işsizlik maaşına hak kazandığının tespitine ilişkin olup bu kapsamda 4447 sayılı Kanun'un 51 inci maddesi şartlarının irdelenmesinin gerektiği, davacının iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından 03.11.2017 işten ayrılış tarihi ve "04 (belirli süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeksizin feshi)" kodu ile feshedildiği, bu fesih nedeninin 4447 sayıl Kanun'un 51 inci maddesi kapsamında işsizlik ödeneği almaya hak kazanmasını sağladığı; bu sebeple davacının işsizlik maaşına hak kazandığının tespitine ilişkin İlk Derece Mahkemesi hükmünün yerinde olduğu, ancak İlk Derece Mahkemesince davalı Kuruma başvuru tarihi itibarıyla işsizlik maaşı bağlanmasına ilişkin hüküm kısmının yerinde olmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf sebepleri yerinde bulunmamakla, kamu düzeni yönünden yapılan incelemede re'sen istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nci alt bendi uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın esası hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; işsizlik sigortasına ilişkin işlemlerin 4447 sayılı Kanun'un 46 ncı vd. maddelerine göre yürütüldüğünü, işsizlik sigortasına ilişkin hükümlerinKanun kapsamında düzenlendiğini, Kurum kayıtları araştırmalarında davacının 03.11.2017 tarihinde iş sözleşmesinin feshedildiğini, 06.11.2017 tarihinde işsizlik ödeneği almak üzere ... İl Müdürlüğü ...Hizmet Merkezine başvuruda bulunduğu, davacının Sosyal Güvenlik Kurumu fesih bildiriminde "22 (Diğer Nedenler)" kodunun bulunduğunu, bu nedenle 4447 sayılı Kanun'un 51 inci maddesi kapsamında fesih bulunmadığını, işsizlik hizmetlerinden faydalandırılmasının mümkün olmadığını, bu hususun davacıya yazılı olarak bildirildiğini, davacının işvereni ile yapılan yazışmalar sonucunda işten çıkış sebebinin ikale olduğu belirtilerek ikale sözleşmesinin Kuruma sunulduğunu, davacının ikale sözleşmesinin işsizlik sigortasından faydalanmaya engel olmadığını belirterek dava açmış olduğunu, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin yetersiz olduğunu, ikalenin usulüne uygun gerçekleşmediğinden bahisle işsizlik ödeneğine hak kazanacağı yönündeki değerlendirmenin de hatalı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı ile dava dışı şirket arasında yapılan ikale sözleşmesine göre davacının işsizlik ödeneğinden yararlanmaya hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
4447 sayılı Kanun'un, "İşsizlik ödeneğine hak kazanmanın şartları" kenar başlıklı 51 inci maddesinin ilgili bölümü şöyledir :
"Bu Kanun uyarınca sigortalı sayılanlardan hizmet akitleri aşağıda belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona erenler, Kuruma süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri ve bu Kanunda yer alan prim ödeme koşullarını sağlamış olmaları kaydıyla işsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar. (2)
a) 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesi veya 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununun 16 ncı maddesi yada 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen bildirim önellerine uygun olarak hizmet akdi işveren tarafından sona erdirilmiş olmak,
b) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 16 ncı maddesinin (I), (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 7 nci maddesi ile 11 inci maddesinin birinci fıkrasına göre sigortalı tarafından feshedilmiş olmak,
c) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın süresinin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 17 nci maddesinin (I) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (III) numaralı bendine veya 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 12 inci maddesinin birinci fıkrasına göre işveren tarafından feshedilmiş olmak,
d) Hizmet akdinin belirli süreli olması halinde, bu sürenin bitimi nedeniyle işsiz kalmak, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 7 nci maddesinin (II) numaralı bendinde belirtilen hizmet akdinin belirli bir sefer için yapılmış olması nedeniyle sefer sonunda işsiz kalmak,
e) İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olmak, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (IV) numaralı bendindeki nedenlerle işsiz kalmak,
f) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21 inci maddesi kapsamında işsiz kalmak,
.... "

3. Değerlendirme
Dava dışı işverence sunulan belgelerden; davacı hakkında 31.10.2017 tarihinde hastadan aldığı kanı barkotsuz laboratuvara teslim ettiği gerekçesiyle savunmasının alındığı, davacının savunması yeterli görülmeyerek 03.11.2017 tarihinde davacının iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshine, laboratuvar görevlisi hakkında ise ücretten kesme cezası uygulanmasına karar verildiği, fesih bildiriminin davacıya tebliğ edildiği, sonrasında taraflar arasında ikale sözleşmesi imzalandığı, işverence geçerli sebeple fesih bildirimi üzerine ikale yapıldığı ve temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının dosya kapsamına uygun olduğu anlaşılmıştır.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

11.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.