Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5225 Esas 2022/5849 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 7. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 43. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının ... Fabrika Müdürlüğü Aviyonik Grup Amirliği işyerinde çalıştığını, ... Savunma ve Güvenlik Çalışanları Sendikası (Türk ...) üyesi olduğunu ve 24, 25, 26 ve 27 nci dönem toplu iş sözleşmelerinin 59 uncu maddelerinde düzenlenen idarecilik primi alacağının ödenmediğini ileri sürerek idareci primi alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava konusu edilen alacağın zamanaşımına uğradığını, davacının talep ettiği idareci primini alabilmesi için gerekli kanuni ve fiili koşulları taşımadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.



III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yapılan keşif sırasındaki tespitler ve tüm dosya kapsamından davacının, limit dışında tespit edilen malzemelerin yurt dışından tedarik edilmesi işleminde "Yurtdışından Tedarik Edilen Malzemelerin Girdi Kontrol Esasları Prosedürü"nün 5.11 maddesine göre oluşturulan komisyonda teknik üye olarak görevlendirildiği, bu kapsamda tedariki yapılan malzemeler için yapılan testler sonrasında teknik şartname değerlerine/performansına uygun olup olmadığı hususunda düzenlenen fonksiyon ve test raporlarına imza atarak uygunluk verdiğinin anlaşıldığı, davacının teşkil edilen komisyonun teknik üyesi olarak yurt dışından tedarik edilen malzeme ve teçhizatın teknik resmine, projesine, kataloglarına, teknik tarif ve teknik emirlere uygun olup olmadığını kontrol eden, performansını imzalayarak sorumlulukları yüklenen görev üstlendiği, davacının yaptığı işin niteliği ve üstlendiği sorumluluk dikkate alındığında, Türk ... ile davalı işverenliği temsilen Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (TÜHİS) arasında bağıtlanan 24, 25, 26 ve 27 nci dönem toplu iş sözleşmelerinin 59 uncu maddelerinde düzenlenen %6 oranındaki C grubu idareci primi alacağına hak kazandığı, 06.07.2020 tarihli bilirkişi raporundaki hesaplamaların zamanaşımına uğrayan alacak da gözetilerek yürürlükteki toplu iş sözleşmesine göre hazırlandığı, raporun denetime elverişli ve dosya kapsamı ile uyumlu olduğu ayrıca dava konusu alacaklar yönünden ilgili toplu iş sözleşmelerinde bir ödeme günü belirlenmediğinden alacağa dava ve ıslah tarihinden faiz işletildiği belirtilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.


IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; Mahkemece zamanaşımı definin dikkate alınmadığını, davacının toplu iş sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde düzenlenen C grubu idarecilerden olmadığını ve C grubu prim alması için gerekli kanuni ve fiili koşulların oluşmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının davalı işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde belirtilen görevi üstlendiğinden toplu iş sözleşmesinin 52 nci maddesinin (d) bendinin (3) üncü alt bendinde düzenlenen C grubu %6 idareci primine hak kazandığı ve dava konusu alacakların zamanaşımına uğramadığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, C grubu idarecilik primi yönünden düzenlemelerde aranan koşulların davacı yönünden gerçekleşmediğini, konunun düzenlendiği toplu iş sözleşmesi maddesi uyarınca C grubu idareci primi verilebilmesi için işçinin, onarım ve imal edilen malzeme ve teçhizatın teknik resmine, projesine, kataloglarına, teknik tarif ve teknik emirlere uygun yapılıp yapılmadığını ve performansını kontrol etmesi, yaptığı kontrol işi ile ilgili imza atarak sorumluluk yüklenmesi, bizzat kalite kontrol ve teknik kontrol görevlisi ile iş emniyetçisi branşında işe alınmış olması ve fiilen o branşlarda çalışması veya işveren/işveren vekili tarafından mesleki eğitim ve sağlık durumuna göre belirtilen meslek/branşta görevlendirilerek fiilen çalışması koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerektiğini, belirtilen koşullar bir arada gerçekleşmeden, anılan toplu iş sözleşmesi hükmünü genişletici şekilde yorumlamak ve hüküm ilave etmek suretiyle değerlendirmede bulunmanın dayanaksız, sübjektif ve işçi lehine zorlama bir yorum olduğunu, sonuç olarak davacının yaptığı iş yönünden C grubu prim alınması için gerekli kanuni ve fiili koşulların oluşmadığını; ayrıca alacağa ilişkin hesaplamanın da yöntem ve esas alınan veriler yönünden hatalı olduğunu savunarak kararı temyiz etmiştir.


C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının, Türk ... ile davalı işverenlik arasında bağıtlanan 24, 25 ve 26 ve 27 nci dönem toplu iş sözleşmelerinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde tanımlanan görevi yapıp yapmadığı, buna göre 52 nci maddesinin (d) bendinde düzenlenen C grubu idareci primine hak kazanıp kazanmadığı ve hak kazanmışsa alacağın hesaplanması hususlarında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun ilgili maddeleri.


3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. Davalı ... ile davacının üyesi olduğu Türk ... arasında imzalanan 24, 25, 26 ve 27 nci dönem toplu iş sözleşmelerinin 52 nci maddesinin (d) bendi “Verilmesini gerektiren sebeplerin geçici olarak ortadan kalkması halinde kalktığı sürece kesilmek, devamlı olarak ortadan kalkması halinde tamamen kesilmek, müktesep bir hak sayılmamak ve başkaca bir ödemeyi etkilememek üzere, bu toplu iş sözleşmesinin “İşçi İdarecileri ve Görevleri” başlıklı 59 uncu maddesi hükümleri uyarınca C grubu işçi idarecisi olarak görevlendirilenlerin fiili çalışma sürelerine %6 oranında idareci primi ödenir.” düzenlemesini, 59 uncu maddesinin (d) bendi ise"Kalite kontrol ve teknik kontrol görevlilerine verilecek prim miktarı, işyerinde onarım ve imal edilen malzeme ve teçhizatın teknik resmine, projesine, kataloglarına, teknik tarif ve teknik emirlere uygun yapılıp yapılmadığını kontrol eden, performansını imzalayarak sorumluluk yüklenen, kalite kontrol ve teknik kontrol görevlileri ile iş emniyetçilerine C grubu idareci primi verilir." düzenlemesini içermektedir.

3. Somut olayda; İlk Derece Mahkemesi tarafından keşif yapılmak suretiyle tanzim edilen bilirkişi heyet raporunda davacının yaptığı iş hakkında yapılan gözlem ve incelemede, davacının tek motorlu T-80 uçaklarına ait aksesuarların ilk muayenesi sonrasında öncelikle sökümünü, sonrasında parçaların sınır değerler içerisinde olup olmadığının kontrolünü, sınır değerlerde ise onarımı ve iyileştirmesini, sınır değerler dışında ise değiştirilmesini ve sonrasında montaj işlemini yaptığı, "İş Takip Formu"nda operatör "O" bölümüne işin yapıldığına dair sicil numarasını yazdığı ve imza attığı ve“İş Takip Formu"na postabaşı tarafından işlemin yapıldığına dair imza atıldığı, ara muayene gerektiği durumlarda kendisine mühür verilen ara muayene kalite kontrol personeli tarafından gerekli kontroller yapılarak mühür basılmak suretiyle son uygunluğun verildiği,"parça sökme/onarım/yenileştirme/takma bilgi kartı" isimli formda davacının işlemi yapan bölümüne imza attığı, yapılan işin teknik kontrolünün ise yine kendisine mühür verilen kalite kontrol personeli tarafından yapılarak imzalandığı ve mühür basıldığı, ayrıca davacının limit dışında tespit edilen malzemelerin yurt dışından tedarik edilmesi işleminde "Yurt Dışından Tedarik Edilen Malzemelerin Girdi Kontrol Esasları Prosedürü"nün 5.11 maddesine göre teknik üye olarak görevlendirildiği, bu kapsamda tedariki yapılan malzemeler için yapılan testler sonrasında teknik şartname değerine/performasına uygun olup olmadığı hususunda düzenlenen "fonksiyon ve test raporları"na imza atarak uygunluk verdiğinin anlaşıldığı, bu yönleriyle davacının onarımı yapılan malzeme ve teçhizatın teknik resmine, projesine, kataloglarına, teknik tarif ve teknik emirlere uygun yapılıp yapılmadığını kontrol eden, performansını imzalayarak sorumlulukları yüklenen bir görev üstlendiği kanaati ile görüş bildirilmiştir. İlk Derece Mahkemesi tarafından söz konusu bilirkişi raporuna itibarla davanın kabulüne karar verilmiş ve davalı vekilinin kararı istinaf etmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından benzer gerekçelerle istinaf talebinin esastan reddine dair hüküm kurulmuştur.

4..Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; toplu iş sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde söz konusu primin bu madde kapsamında belirtilen kalite kontrol ve teknik kontrol görevlileri ile iş emniyetçilerine yönelik olarak hak sağladığı, davacının ise tek motorlu T-80 uçaklarına ait aksesuarların muayene, söküm, onarımı, iyileştirme, değiştirme ve montajını yaptığı, “İş Takip Formu”nda operatör "O" bölümüne işin yapıldığına dair sicil numarası yazdığı ve imza attığı, sonrasında postabaşı tarafından “İş Takip Formu”na işlem yapıldığına dair imza atıldığı, ara muayene gerektiği durumlarda kendisine mühür verilen ara muayene kalite kontrol personeli tarafından gerekli kontroller yapılarak mühür basılmak suretiyle son uygunluğun verildiği, "parça sökme/onarım/yenileştirme/takma bilgi kartı" isimli formda davacının işlemi yapan bölümüne imza attığı, yapılan işin teknik kontrolünün ise yine kendisine mühür verilen kalite kontrol personeli tarafından yapılarak imzalandığı ve mühür basıldığı anlaşılmaktadır. Bu itibarla davacının yaptığı iş, kalite kontrol personeli tarafından uygunluk verilerek sonuçlandırılmaktadır. Parçaların onarım ve testler ile kalite kontrol işlemleri yapıldıktan sonra parçaların üzerine davacının sicil numarası yazan etiket yapıştırılarak birimden sevk edilmesi, toplu iş sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde sayılan işlere uymadığı gibi kalite ve teknik kontrol faaliyeti olarak da nitelendirilemez. Diğer taraftan toplu iş sözleşmesi hükmü nazara alındığında davacının limit dışında tespit edilen malzemelerin yurt dışından tedarik edilmesi işleminde teknik üye olarak görevlendirilmesi ve bu kapsamda düzenlenen "fonksiyon ve test raporları"nda imza atarak uygunluk vermesi; onarım ve imal edilen malzeme ve teçhizatın kontrolüyle bağlantılı olarak tanzim edilen ve malzeme alım işleri sebebiyle bir hak bahşetmeyen toplu iş sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendi kapsamında belirtilen haklardan faydalanmasını gerektiren bir olgu da değildir. Bu nedenlerle davanın reddi gerekirken yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

11.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.