Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/4944 Esas 2022/5859 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili ile davalılar ...nşaat San. Tic. Ltd. Şti. ve ... Yapı Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 05.09.2013-31.12.2015 tarihleri arasında harita mühendisi olarak aylık brüt 3.563,00 TL ücretle asıl işveren ...Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. tarafından ihale yolu ile alt işveren ... - Cent Ortak Girişimine verilen ... Kayabaşı Konutları ile altyapı ve çevre düzenlemesi inşaat işlerinde çalıştığını, iş sözleşmesinin haksız şekilde feshedildiğini, işe başladığı tarihten itibaren ücretinin ödenmediğini, davalılara gönderdiği ihtarname ile alacaklarını talep etmesine rağmen ödeme yapılmadığını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile ödenmeyen ücret alacağının tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
1.Davalı ...Yatırım Ortaklığı A.Ş. vekili cevap dilekçesinde; davacı ile müvekkili Şirket arasında hizmet ilişkisi bulunmadığından söz konusu projenin anahtar teslimi olması ve müvekkili Şirketin ihale makamı olması nedeniyle diğer davalılar ile aralarında asıl işveren - alt işveren ilişkisi kurulamayacağından Yargıtayın emsal kararları gereği pasif husumet nedeniyle davanın reddi gerektiğini, müvekkili Şirket sermaye piyasası mevzuatına tabii bir gayrimenkul yatırım ortaklığı olduğundan inşaat imalat faaliyetinde bulunulamayacağını ve bu amaçla personel ve ekipman bulundurulamayacağını, belirtilen sebeplerle müvekkili Şirketin davacının asıl işvereni olmasının mümkün olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.

2. Davalılar ...nşaat San. Tic. Ltd. Şti. ve ... Yap Tic. A.Ş. vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkili Firmalarda fiili bir çalışmasının bulunmadığını, hizmet dökümü incelendiğinde başka bir firmada tam zamanlı olarak çalıştığının görüldüğünü, davacının çalıştığı süre boyunca hiç ücret almamasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, dolayısıyla müvekkili Firmada fiili çalışması bulunmayan davacının ücret alacağı talebinin haksız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 12.10.2018 tarihli ve 2016/417 Esas, 2018/487 Karar sayılı kararı ile davacının aynı dönemde farklı iki işyerinde daha 8.000,00 TL aylık ücretle çalıştığı, muhtemelen anılan işyerinde harita mühendisi bulundurma zorunluluğundan kaynaklı olarak sigorta bildiriminin yapıldığı, davacının davalılara ait işyerinde fiili herhangi bir çalışmasının olmadığı, bu itibarla ücret ve diğer alacaklarının sabit olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkilinin davalıların işyerinde kontrol mühendisi olarak çalıştığını ve sigorta primlerinin davalılar tarafından ödendiğini, yerleşik Yargıtay kararlarına göre ücretin ödendiğini ispat külfetinin işverene ait olduğunu, müvekkilinin birden çok yerde çalışmış olmasının kanuna aykırı bir durum olmadığını, ayrıca davalıların dilekçelerinde buna ilişkin hiçbir itirazlarının da olmadığını ve davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesinin 20.05.2021 tarihli ve 2018/4869 Esas, 2021/1002 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararı yerinde görülerek davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı kanuni süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 14.09.2021 tarihli ve 2021/7168 Esas, 2021/11729 Karar sayılı ilâmı ile diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş ve davacı işçinin davalı işyerinde 05.09.2013 tarihinden 31.12.2015 tarihine kadar çalıştığı, iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından 31.12.2015 tarihinde feshedildiği, çalışma süresi içerisinde işçinin hak ettiği ücretin ödendiğinin ispat külfeti davalı işveren üzerinde olup somut uyuşmazlık bakımından böyle bir ispatın söz konusu olmadığı, davalının fesih işlemini yaparken haklı bir sebebe dayanmadığı gibi ihbar önellerine de uymadığı ve bu oluşa göre davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazandığı için ücret ile kıdem ve ihbar tazminatları alacak taleplerinin kabulü gerekirken reddinin hatalı olduğu gerekçesiyle karar bozularak dosya kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesince yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonucunda, toplanan delillere ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak davacının ücret iddiasını ispatlayamadığı, bu sebeple ücretinin asgari ücret kabul edilmesi gerektiği, ...Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. 'nin işi anahtar teslimi ile vermiş olması sebebiyle ihale makamı olduğu ve davacının alacaklarından sorumlu tutulamayacağı gerekçesiyle davalı ...Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. yönünden davanın husumet yokluğundan reddine, diğer davalılar yönünden ise kısmen kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalılar ...nşaat San. Tic. Ltd. Şti. ve ... Yap Tic. A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde; harita mühendisi olarak çalışan müvekkilinin ücretinin gerçek ücretinden daha az miktarda belirlenmesinin hatalı oluğunu, karşı vekâlet ücretlerinin hatalı hesaplandığını, davalının davalı ...Gayrımenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. yönünden husumetten reddinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek temyiz talebinde bulunmuştur.

2. Davalılar ...nşaat San. Tic. Ltd. Şti. ve ... Yap Tic. A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde; davacının müvekkili Şirketler nezdinde fiili çalışması olmadığı için ücret alacağına hak kazanmadığını, yine fiilen çalışmayan davacı lehine kıdem ve ihbar tazminatına hükmedilmesinin hatalı olduğunu, cevap dilekçesinde yemin deliline dayanılmasına rağmen hatırlatılmamasının usul ve kanuna aykırı olduğunu savunarak temyiz talebinde bulunmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı ...Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.'nin dava konusu alacaklardan sorumlu olup olmadığı, davacının ücreti, dava konusu tazminatlar ve ücret alacağının ispatı ile hesabı ve bozma sonrası kurulan hüküm noktalarında toplanmaktadır.


2. İlgili Hukuk
1.4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) " Kamu makamlarının ve asıl işverenlerin hakedişlerinden ücreti kesme yükümlülüğü" kenar başlıklı 36 ncı maddesi şöyledir:
"Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler veya kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesine dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar; asıl işverenler müteahhide verdikleri her türlü bina, köprü, hat ve yol inşası gibi yapım ve onarım işlerinde çalışan işçilerden müteahhit veya taşeronlarca ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığının kontrolü, ya da ücreti ödenmeyen işçinin başvurusu üzerine, ücretleri ödenmeyen varsa müteahhitten veya taşeronlardan istenecek bordrolara göre bu ücretleri bunların hakedişlerinden öderler.
Bunun için hakediş ödeneceği ilgili idare tarafından işyerinde şantiye şefliği işyeri ilân tahtası veya işçilerin toplu bulunduğu yerler gibi işçilerin görebileceği yerlere yazılı ilân asılmak suretiyle duyurulur. Ücret alacağı olan işçilerin her hakediş dönemi için olan ücret alacaklarının üç aylık tutarından fazlası hakkında adı geçen idarelere herhangi bir sorumluluk düşmez.
Anılan müteahhitlerin bu işverenlerdeki her çeşit teminat ve hakedişleri üzerinde yapılacak her türlü devir ve el değiştirme işlemleri veya haciz ve icra takibi bu işte çalışan işçilerin ücret alacaklarını karşılayacak kısım ayrıldıktan sonra, kalan kısım üzerinde hüküm ifade eder.
Bir işverenin üçüncü kişiye karşı olan borçlarından dolayı işyerinde bulunan tesisat, malzeme, ham, yarı işlenmiş ve tam işlenmiş mallar ve başka kıymetler üzerinde yapılacak haciz ve icra takibi, bu işyerinde çalışan işçilerin icra kararının alındığı tarihten önceki üç aylık dönem içindeki ücret alacaklarını karşılayacak kısım ayrıldıktan sonra, kalan kısım üzerinde hüküm ifade eder.
(Değişik beşinci fıkra: 10/9/2014-6552/3 md.) İşverenler, alt işverene iş vermeleri hâlinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlüdür."

2. 4857 sayılı Kanun'un 17, 32 ve 120 nci maddeleri.

4. Mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.


5. Dairemizin 03.10.2019 tarihli ve 2016/34961 Esas, 2019/17299 Karar sayılı kararı.

3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olmasına, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmamasına göre hükmü temyiz eden davalılar ...nşaat San. Tic. Ltd. Şti. ile ... Yap Tic. A.Ş. vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıda yer alan (4) numaralı paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. Davacı vekili her ne kadar müvekkilinin ücretinin hatalı olarak hesaplandığını ileri sürmüş ise de iddia ettiği ücretini ispata yarar somut bir delil sunulmadığından, bu husustaki itirazının reddine karar verilmiştir.

3. Davalı ...GYO A.Ş. 25.11.2013 tarihine kadar hisse yapısı itibarıyla kamu kurumu niteliğinde olduğundan, 4857 sayılı Kanun'un 36 ncı maddesi gereğince ihale makamı sıfatıyla her hak ediş dönemi itibarıyla en fazla 3 aylık ücretten sorumludur. Ortaklık yapısının değiştiği 25.11.2013 tarihinden sonra ise ihale makamı olarak sözü edilen ücret alacağından sorumlu tutulamaz.

4. Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesince adı geçen davalının, davaya konu ücret alacağından kamu kurumu olduğu dönem için diğer davalılar ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması gerektiği hususu göz ardı edilerek hakkındaki davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi hatalı olmuştur. Davaya konu dönem 05.09.2013-31.12.2013 tarihleri arasına ait olup uyuşmazlık konusu ücret alacağı için davalı ...GYO A.Ş.'nin sorumluluğu 05.09.2013-25.11.2013 tarihleri arasındaki her hak ediş dönemi için en fazla 3 ay ile sınırlı olarak belirlenmeli, diğer alacaklar bakımından ise şimdiki gibi karar verilmelidir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararın BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,

11.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.