Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/4951 Esas 2022/5988 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının ... ...Belediyesinde çalışmaktayken 5747 Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik yapılması Hakkında Kanun'un geçici 2 nci maddesi hükmü gereği kapatılan belediyelerde çalışan işçilerin bir kısmının Milli Eğitim Bakanlığına devredilmesiyle beraber Ağustos 2010 tarihinde ... İl Milli Eğitim Müdürlüğüne devredildiğini, devir öncesinde davacının üyesi olduğu Hizmet - İş Sendikası ile ...Belediyesi arasında 01.01.2004-31.12.2005 tarihleri arasında yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinin imzalandığını bu sözleşmeye göre belirlenen taban ücretlerinin 22.04.2004 tarihli protokol ile düşürüldüğünü, bu protokolün işçi lehine tahakkuk etmiş ve uygulaması yapılmış hakları olumsuz etkilediğinden geçersiz olduğunu, müvekkilinin protokolden sonraki ücretlerinin protokole göre düşük hesaplanıp ödendiğini, davalı Bakanlığa devredilmeden önce üyesi olduğu Hizmet - İş Sendikası arasında yürürlükte olan 01.01.2009 - 31.12.2010 tarihli toplu iş sözleşmesine tabi olduğunu; bu sebeple devirden sonra davalı Bakanlıkça davacıya söz konusu toplu iş sözleşmesinde yer alan ekonomik ve sosyal hakların uygulanmaya devam ettiğini, ancak bahse konu toplu iş sözleşmesinin yürürlük süresinin 31.12.2010 tarihinde sona erdiğini, davacının devirle beraber çalıştığı iş kolunun da değiştiğini ve bu sebeple devredildiği Bakanlığın faaliyet alanı olan ve İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numarasında yer alan ticaret, eğitim, büro ve güzel sanatlar işkoluna geçtiğini, söz konusu işkolunda kurulu olan Koop - İş Sendikasına üye olduğunu, Koop - İş Sendikasının uzun süren yetki ihtilafından sonra davalı Bakanlıkla sendika arasında 29.03.2013 tarihinde 01.07.2012 - 30.06.2015 yürürlük tarihli 1.Dönem İşletme Toplu İş Sözleşmesi'nin bağıtlandığını bu nedenle de devirden sonraki ücretinin de eksik ödendiğini ve 01.07.2012 tarihine kadar düşük ücret ile çalıştığını, yetki ihtilafı nedeni ile 16.08.2010-01.07.2012 tarihleri arasında herhangi bir zam da almadığını, davacının tabi olduğu toplu iş sözleşmesinin yürürlüğünün bittiği 31.12.2010 tarihinden itibaren 31.12.2012 tarihine kadar 2009 ve 2011 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçevesi Anlaşma Protokolü'nün ücret zamlarının uygulanması gerektiğini belirterek ücret farkı ile birlikte ilave tediye ve ikramiye farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesinde bahsedilen topu iş sözleşmelerinin müvekkili ile yapılmadığını, davanın önceki işveren Belediyeye yöneltilmesi gerektiğini, davacının yevmiye ve diğer haklarının önceki durumlarına göre belirlenip ödendiğini, taleplerin zamanaşımına uğradığını, davacının bahse konu protokol hükümlerinden yararlanmasının hukuken mümkün olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 27.12.2019 tarihli ve 2019/327 Esas, 2019/655 Karar sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; zamanaşımı definde bulunduklarını, husumet itirazlarının olduğunu, muvazaa iddiasını kabul etmediklerini, bilirkişi raporundaki hesaplamaların hatalı olduğunu, davalı Kurumun ihale makamı olduğunu ve Mahkemece verilen kararın hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 28.12.2020 tarihli ve 2020/310 Esas, 2020/2167 Karar sayılı kararıyla; davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 16.03.2021 tarihli ve 2021/2176 Esas, 2021/6281 Karar sayılı ilâmı ile
"...
Dosya kapsamına göre devir sonrası yapılan Toplu iş Sözleşmesinin yürürlük tarihi gözetildiğinde çerçevre protokollerin de davacıya uygulanmayacağı, davacıya yürürlükte bulunan Toplu İş Sözleşmeleri uyarınca tüm ödemelerin yapıldığı davacının fark alacaklara hak kazanamadığı anlaşıldığından davanın reddi yerine kabulü isabetsiz olup hükmün izah edilen nedenlerle bozulması gerekmiştir. " gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozmaya uyularak davanın reddine karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davacının gerek davalı nezdinde geçen çalışma döneminde gerekse de Belediye nezdinde çalışılan dönemde ücretlerinin eksik ödendiğini, davalının bu eksikliklerden sorumlu olduğunu, müvekkilin yevmiyesinin eksik olduğunu; ayrıca müvekkilinin geçiş sonrasında zam almadan çalıştığını ve bu hususun dosya kapsamına yansımış olmasına rağmen taleplerinin reddinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının taban ücreti ve ücret zamlarına göre yevmiyelerinin ve sosyal haklarının davalı işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesine uygun şekilde belirlenerek ödenip ödenmediği noktasındadır.

2. İlgili Hukuk
1. 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkında Kanun'un (6772 sayılı Kanun) 1 inci maddesi " Umumi, mülhak ve hususi bütçeli dairelerle mütedavil sermayeli müesseseler, sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket ve kurumlarla belediyeler ve bunlara bağlı teşekküller, 3460 ve 3659 sayılı kanunların şümulüne giren İktisadi Devlet Teşekkülleri ve diğer bilcümle kurum, banka, ortaklık ve müesseselerinde müstahdem olanlardan İş Kanununun şümulüne giren veya girmiyen yerlerde çalışmakta olan ve İş Kanununun muaddel birinci maddesindeki tarife göre işçi vasfında olan kimselere, ücret sistemleri ne olursa olsun, her yıl için birer aylık istihkakları tutarında ilave tediye yapılır." hükmünü içermektedir.

2. 6772 sayılı Kanun'un ek 1 inci maddesi gereğince "Bu Kanun uyarınca işçilere yapılan ilave tediyelerden ayrı olarak, her yıl için her biri bir aylık istihkakları tutarını(hafta ve genel tatil ücretleri dahil) geçmemek şartıyla toplu iş sözleşmeleri ile en çok iki ikramiye daha verilebilir.
"

3. 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) "Ücret ve ücretin ödenmesi" kenar başlıklı 32 nci maddesinin birinci fıkrasına göre " Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. "

4. 4857 sayılı Kanun'un "Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi" kenar başlıklı 22 nci maddesi şöyledir :
"İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir.
Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir. Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz. "

5. Mülga 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu'nun 9 uncu maddesinin ilgili bölümü şöyledir :
"Toplu iş sözleşmesinden taraf işçi sendikasının üyeleri yararlanırlar.
Toplu iş sözleşmesinin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanırlar.
Toplu iş sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye bulunmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye bulunup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmeleri, toplu iş sözleşmesinin tarafı işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bu hususta işçi sendikasının muvafakatı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu iş sözleşmesinden yararlanma talep tarihinden geçerlidir.
..."

6. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun ek 2 nci maddesi; "(1) Hükümet, kamu işveren sendikaları ile işçi sendikaları konfederasyonları arasında;
a) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları, özel kanunlarla kurulan diğer kamu kurum ve kuruluşları, hizmetlerini genel bütçenin transfer tertiplerinden yardım alarak yürüten kamu kurum ve kuruluşlarında,
b) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları (iştirakler hariç), birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin %50’sinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan her türlü işletme ve şirketler, 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun çerçevesinde özelleştirme kapsamında veya programında bulunanlardan sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait kuruluşlarda,
c) İl özel idareleri, belediyeler ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, belediyelerin bağlı kuruluşları, müessese ve işletmeleri ile bunların birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip oldukları şirketlerde, çalıştırılan işçilerin mali ve sosyal haklarını belirlemek üzere kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve anlaşma protokolü imzalanabilir. Bu protokol hükümleri geçerlilik süresi içinde bu madde kapsamındaki idareler ile taraf konfederasyona üye olan sendikalar için bağlayıcıdır.” düzenlemesini içermektedir.

3. Değerlendirme
İlk Derece Mahkemesince devir sonrası yapılan toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihi gözetildiğinde çerçevre protokollerin de davacıya uygulanmayacağı, davacıya yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmeleri uyarınca tüm ödemelerin yapıldığı, davacının fark alacaklara hak kazanamadığı gerekçesi ile bozmaya uygun şekilde davanın reddine karar verilmesi dosya kapsamına uygundur.

VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

12.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.