Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5440 Esas 2022/6061 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 28. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 18. İş Mahkemesi

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirketin yurt dışı inşaat şantiyelerinde vinç operatörü olarak 04.04.2010 - 25.05.2014 tarihleri arasında aralıksız çalıştığını, iş sözleşmesine iş bitimi gerekçe gösterilerek işverence haksız şekilde son verildiğini, son ücretinin net 1.924,00 USD olduğunu, fazla çalışma yaptığı ve hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığı hâlde karşılığı ücretlerin ödenmediğini, yıllık ücretli izin kullandırılmadığını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık ücretli izin, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının 03.04.2010-25.05.2014 tarihleri arasında aralıklı çalıştığını, iş bitimi sebebi ile işten ayrıldığını, en son 5,05 USD saat ücreti ile çalıştığını, herhangi bir alacağının bulunmadığını ve taleplerinin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 01.06.2017 tarihli ve 2014/522 Esas, 2017/274 Karar sayılı kararıyla; özetle kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin kabulüne diğer taleplerin ise reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı Tarafın İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; ücretin hatalı belirlendiğini, gerçek ücretin 1.924,00 USD olduğunu, bordroların hileli olduğunu ve bordrolardaki tahakkuklara itibar edilemeyeceğini, ihbar tazminatına işletilen faizin başlangıç tarihinin karara yazılmamasının hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

2. Davalı Tarafın İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; yabancı ülke hukukunun uygulanması ve koşulları bulunmadığı hâlde belirsiz alacak davası olarak açılan davanın hukuki yarar yokluğundan usulden reddi gerektiğini, belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan davacının kıdem ve ihbar tazminatı hakkı olmadığını, aylık ücret belirlenirken aylık 240 saat üzerinden yapılan hesaplamanın hatalı olduğunu ve davacının brüt ücret hesaplamasında yurt dışında çalışmış bir işçi olduğunun dikkate alınmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 26.10.2017 tarihli ve 2017/2179 Esas, 2017/1104 Karar sayılı kararıyla; özetle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf talebinin ihbar tazminatına işletilen faiz türü yönünden kısmen kabulü ile 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nci alt bendi uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 12.01.2021 tarihli ve 2017/28354 Esas, 2021/398 Karar sayılı kararı ile özetle davacı işçinin aylık temel ücretinin iddiası gibi 1.924,00 USD olduğu, ücret bordrolarının fazla çalışma ile tatil tahakkuklarını içermediği sonucuna varılması gerektiği, bu esaslar dâhilinde tazminat ve alacaklar hakkında yeninden bir karar verilmesi ve fazla çalışma ile tatil alacaklarının kabulü yönünde karar verilecek olması hâlinde bordrolarda aylık 1.924,00 USD'nin üzerinde ödeme bulunan aylar yönünden işverence yapılan ödeme miktarlarının o dönem muaccel olan fazla çalışma ve tatil alacaklarından mahsup edilmesi gerektiği yönündeki gerekçeyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma kararı doğrultusunda hesap bilirkişisinden davacının temel ücretinin 1.924,00 USD olduğu kabul edilerek rapor aldırıldığı, rapor düzenlenirken dava tarihi olan 01.07.2014 tarihinden itibaren beş yıllık zamanaşımı süresi gözetilerek 04.04.2010-25.05.2014 dönemi için işçilik alacaklarının hesaplandığı, davanın belirsiz alacak davası olarak kabul edildiği, davacının 27.10.2015 tarihli talep arttırım dilekçesindeki taleplerini aşmayacak şekilde 28 gün yıllık izin hakkı olduğu, davacının Yargıtay bozma kararı doğrultusunda temel ücreti gözetilerek fazla çalışma yaptığı, ayda bir hafta tatili gününde tatil yapıp üç hafta tatili gününde çalıştığı, dinî bayramların birinci günü dışında diğer ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığı gerekçesiyle fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücret alacakları yönünden taleple bağlı kalınmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; özetle Bölge Adliye Mahkemesince fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarından takdiri indirim yapılmasının hatalı olduğunu, kabule göre indirimin de hatalı yapıldığını, taleple bağlılık ilkesinin yanılgılı değerlendirildiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunda 40.469,56 USD fazla çalışma, 10.293,40 USD hafta tatili, 2.244,67 USD ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı hesaplandığını, 27.10.2015 tarihli talep artırım dilekçesinde bu alacak kalemlerinin davacı asılın harcı karşılamadaki acziyeti ve indirim sebebi ile şimdilik kısmen talep edileceğinin beyan edildiğini, Mahkemece raporda hesaplanan fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı miktarından %30 oranında indirim yapılması yerine talep artırım dilekçesinde talep edilen miktarlar üzerinden indirim yapıldığını, Mahkemenin örneğin 40.469,56 USD olarak hesaplanan fazla çalışmadan %30 oranında indirim yaparak bulacağı 28.328,69 USD fazla çalışma alacağından talep artırım dilekçesindeki taleple bağlı kalınarak 20.667,17 USD kadarını hüküm altına alınması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulması istemiyle temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, Bölge Adliye Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesaplanan fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti miktarlarından yapılan indirimin ve indirim uygulama yönteminin dosya kapsamına uygun olup olmadığına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 107 nci maddesi, Dairemizin fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarından indirim yapılmasına ilişkin yerleşik ilkeleri (Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 15.02.2022 tarihli ve 2022/1004 Esas, 2022/1761 Karar sayılı; 07.03.2022 tarihli ve 2022/651Esas, 2022/2849 Karar sayılı; 3.3.2022 tarihli 2022/135 Esas, 2022/2818 Karar sayılı; 15.02.2022 tarihli ve 2022/1004 Esas, 2022/761 Karar sayılı kararları).


3. Değerlendirme
1. Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş Bölge Adliye Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına ve özellikle temyiz edenin sıfatına göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. İşçinin fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağından indirim yapılması konusunda yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu alacak kalemlerinin uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması hâlinde Yargıtayca son yıllarda indirim yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır. Bu indirim, dosyadaki delillerin durumu ve niteliğine göre yapılması gerekli uygun bir indirimdir. Ancak çalışmaların tanık anlatımları yerine yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir. Yapılacak indirim, işçinin çalışma şekline, işin düzenlenmesine ve hesaplanan fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı miktarına göre takdir edilmelidir. Somut uyuşmazlıkta; davacının fazla çalışma hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının tanık beyanları ve tüm dosya kapsamına göre hesaplanıp hüküm altına alındığı anlaşılmakla; davacının bu alacaklardan indirim yapılmadan hüküm kurulması gerektiği yönündeki itirazı yerinde değildir.

3. Bölge Adliye Mahkemesince izlenen indirim yöntemi ise dosya içeriği ve Dairemizin yukarıda açıklanan ilkeleri ile örtüşmemektedir. Şöyle ki davacı vekili tarafından Dairemizin 2017/28354 Esas, 2021/398 Karar sayılı bozma kararı öncesi İlk Derece Mahkemesine sunulan 27.10.2015 tarihli talep artırım dilekçesinde toplam 20.667,17 USD fazla çalışma, 7.205,38 USD hafta tatili, 1.638,00 USD ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacak miktarları yönünden harç tamamlanmıştır. Bozma kararı sonrası Bölge Adliye Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise 40.469,56 USD fazla çalışma, 10.293,40 USD hafta tatili ve 2.244,67 USD ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı hesaplanmıştır. Bölge Adliye Mahkemesince takdir edilen %30 oranında indirim, talep artırım dilekçesi ile harcı tamamlanan miktar üzerinden yapılarak buna göre net olmak üzere 14.466,01 USD fazla çalışma, 1.146,6 USD ulusal bayram ve genel tatil, 5.043,76 USD ise hafta tatili ücret alacağı hüküm altına alınmıştır. Oysa Mahkemece takdir edilen indirimin bilirkişi raporunda hesaplanan miktar üzerinden yapılması ve sonucuna göre hüküm altına alınması gerekli alacak miktarlarının belirlenmesi gerekmektedir. Bunun yerine davacı tarafça harcı tamamlanan miktar üzerinden indirim yapılması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

16.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.