19. Hukuk Dairesi 2016/5795 E. , 2017/2504 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki birleşen menfi tespit ve istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde asıl ve birleşen dosya davalısı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Asıl davada davacılar ... ve ... vekili, müvekkilleri hakkında icra takibine konu edilen çekin müvekkillerine ait fabrikada meydana gelen hırsızlık olayı sonucunda çalındığını ve ... Asliye Ticaret Mahkeme"sinde açılan zayi ve iptal davasında ödemeden men kararı alınmış olduğunu, davalının çeki bankaya ibraz ettiğinde ödemeden men yasağının şerh edilmesine ve aynı olay sonucunda çalınan bir kısım çeklere ilişkin bilgisi bulunmasına rağmen çalıntı olduğunu bildiğini, çeki kötüniyetli olarak icra takibine konu ettiğini ileri sürerek, müvekkillerinin davalıya borçlu olmadığının tespitine, çekin ve ödeme olması halinde paraların istirdatına, icra takibinin iptali ile kötüniyet tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen davada davacı ... Ticaret Pazarlama Ltd. Şti. vekili, dava konusu çekin müvekkili elinde iken çalındığını, konu hakkında şikayetçi olduklarını ve çalınan çek ve senetlerin tutanağa geçirildiğini, açılan zayi ve iptal davasının devam ettiğini, bu davada ödemeden men kararı verildiğini ileri sürerek, müvekkilinin çek nedeniyle borçlu olmadığının tespiti ile çekin istirdatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl ve birleşen davada davalı ...vekili, müvekkili ile dava dışı ... Elektrik Taah. İşleri ... Ltd. Şti. arasında 08/08/2011 tarihli faktoring sözleşmesinin imzalandığını, müvekkili ile davacılar arasında herhangi bir ticari ilişki olmadığını, müvekkilinin çeki ciro ile aldığı için keşideci ile diğer cirantalar arasındaki ilişkilerden bağımsız olarak çek bedelini talep etme yetkisinin bulunduğunu, birleşen dosya davacısının çekte isminin geçmediğini ve çekle bir ilgisinin bulunmadığını savunarak asıl ve birleşen davanın reddi ile icra inkar tazminatına karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, davaya konu çekin birleşen dosya davacısı elinde iken çalındığı, çalınan çeklere ilişkin zayi ve iptal davası açıldığı, dava konusu çekin bankaya ibraz edilmesi üzerine ödemeden men yasağı kararı verildiğinin çekin arkasına şerh edildiği, ancak davalı tarafça çekin icra takibine konulduğu, birleşen dosya davacısı olan ... Dış Ticaret Pazarlama Ltd. Şti. ile asıl dava davacısı dava konusu çekte lehtar ciranta olan ... arasında ticari ilişki bulunduğu, dava konusu çekin birleşen dosya davacısı olan ... Dış Ticaret Pazarlama Ltd. Şti. defterlerinde kayıtlı olduğu, dava konusu çekin davalı ... şirketi tarafından dava dışı ... Elektrik Taah. İşleri ... Ltd. Şti."den temlik alındığı, faktoring işlemine dayanak olan irsaliyeli faturalarda teslim eden/alan imzası bulunmadığından yapılan işlemin hukuka uygun bulunmadığı gerekçesiyle davanın ve birleşen davanın kabulüne, dava konusu çek nedeniyle davacı ve birleşen dosya davacısının borçlu olmadığının tespitine, dava konusu çekin ve varsa ödeme miktarının istirdatına, ... İcra Müdürlüğü"nün 2012/2153 sayılı takip dosyasında takibinin durdurulmasına ve icra takibinin iptaline, kötüniyet tazminatı isteğinin reddine karar verilmiş, hüküm asıl ve birleşen dosya davalısı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Asıl dava ve birleşen davanın davacıları dava konusu çekin çalındığını ve bu nedenle borçlu olmadıklarını ileri sürerek, menfi tespit ve istirdat talebinde bulunmuşlardır.
Davalı ... şirketinin dava konusu çeki dava dışı ... Elektronik... Ltd. Şti ile arasındaki faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik almış olduğu ve temlik işleminin gerek sözleşme gerekse dava tarihinde yürürlükte bulunan 10/10/2006 tarihli ... Kiralama, Faktoring ve ... Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 22/2 maddesi hükmüne uygun bulunduğu, başka bir anlatımla çekte mündemiç alacağın, faktoring sözleşmesinin tarafı olan ... Eletronik Ltd. Şti ile ondan önceki ciranta Marka... Ltd. Şti. arasındaki satış ilişkisinden kayanklandığının fatura ile belgelendirilmiş olduğu dosya içeriğinden anlaşılmaktadır.
Yine dava tarihinde yürürlükte bulunan 6762 sayılı TTK"nun 704. maddesine göre " Çek, herhangi bir surette hamilinin elinden çıkmış bulunursa ister hamile yazılı bir çek bahis mevzu olsun ister ciro suretiyle nakledilebilen bir çek bahis mevzuu olup da hamil hakkını 702. maddeye göre ispat etsin çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle mükelleftir."
Bu açıklamalar karşısında somut olayın değerlendirilmesine gelince, yukarıda sözü edilen yönetmelik hükmü çerçevesinde gerçekleştirilen faktoring işleminde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığı gibi 6762 sayılı TTK"nun 704. maddesinde öngörülen koşulların da somut olayda gerçekleştiği ispat edilememiştir.Faktoring işlemine ve temlike konu edilen dava konusu çekteki ciro silsilesinin düzgün olduğu ve çekin ilgili yönetmeliğin 22/2 maddesine uygun şekilde temlik edilmiş bulunduğu ve esasen birleşen dosya davacısı ... Dış. Tic. Ltd.Şti"nin çekte herhangi bir sıfatının da bulunmadığı dosya içeriğinden anlaşıldığından asıl davanın esastan birleşen davanın ise husumet yönünden ayrı ayrı reddine karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı-birleşen dosya davalısı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 28/03/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.