Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5328 Esas 2022/6245 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK


Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davalı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... Şirketine bağlı ...Termik Santrali İşletme Müdürlüğü bünyesinde 06.06.1994-21.06.2015 tarihleri arasında türbin bakım servisinde işçi olarak çalıştığını, 19.04.2011 tarihinde sendikaya üye olduğunu ve toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; talep edilen dönem için muvazaanın varlığının ispatlanmadığını, özelleştirme sonrasında asıl işin yapıldığı yerin ortada kalmadığını, davanın belirsiz ve kısmi alacak davası olduğundan usulden reddi gerektiğini, husumet itirazlarının olduğun ve davacının toplu iş sözleşmesinden faydalanamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.10.2019 tarihli ve 2019/70 Esas, 2019/719 Karar sayılı kararıyla toplanan delillere ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak davalı ile dava dışı şirketler arasında muvazaalı ilişki bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; kamu kurumu olan işyerinin muvazaalı sözleşmeler yapmasının düşünülemeyeceğini, yapılan işlerin mevzuata uygun olduğunu, davacının kendi işçileri olmadığını, bu nedenle husumet ve sorumluluk yöneltilemeyeceğini, sendika üyeliğinin usulsüz olduğunu, davacının toplu iş sözleşmesinden yararlanamayacağını ve taleplerinin zamanaşımına uğradığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 18.06.2020 tarihli ve 2019/3984 Esas, 2020/907 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararı yerinde görülerek davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 23.02.2021 tarihli ve 2020/5840 Esas, 2021/4676 Karar sayılı ilâmıyla;
"...
Yapılacak araştırmada; ... 1. Asliye (İş) Hukuk Mahkemesi'nce 2013/1313 Esas sayılı dosyada muvazaa tespiti yapılan ve Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesi'nin 2013/33997 Esas ve 2013/28271 Karar sayılı ilamı ile yapılan muvazaa tespitinin onanarak kesinleştiği ihale dönemi hariç tutulmak suretiyle, bu dönemden sonra yapılan hizmet alım sözleşmeleri bakımından; davacının ... İş Mahkemesi’nin 2018/260 Esas-2018/1243 Karar sayılı dosyası da dosya ekine alınıp incelenerek, verilen işin yardımcı iş niteliğinde olduğu ya da 4628 sayılı Kanun ile 6446 sayılı Kanun'un hukuki çevresinde işlem tesis edildiği, yapılan sözleşmelerle alt işverene fiilen verilen işin aynı olduğu, davacı işçinin de bu ihale ile verilen iş kapsamında çalıştırıldığı belirlendiğinde, davalı ile dava dışı şirketler arasındaki ilişkinin asıl işveren-alt işveren ilişkisi olduğu sonucuna varılarak tazminat ve alacakları bu tespite göre ve Toplu İş Sözleşmesi hükümleri dikkate alınmaksızın hesaplanarak hüküm altına alınmalıdır.
4628 sayılı Kanun ile 6446 sayılı Kanun'un hukuki çevresinde işlem tesis edilmediğinin, yapılan sözleşmelerle alt işverene fiilen verilen işin aynı olmadığı ya da davacının ihale ile verilen iş dışında çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde ise davacı işçinin sendika üyesi olduğu dikkate alınarak Toplu İş Sözleşmesi hükümlerine göre şimdiki gibi davaya konu alacaklar ile ilgili hüküm kurulmalıdır.
..." gerekçesiyle karar bozularak dosya kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilâmına uyularak yapılan keşif, getirtilen ihale sözleşmeleri ve alınan bilirkişi raporuna göre davalı ... Şirketinin alt işverenlere ihale ile verdiği işlerin asıl işin bir bölümü olduğu, ancak alt işverenlere verilen bu asıl işin işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren iş niteliğinde olmadığı, alt işverenlerin yeterli ekipmana ve iş makinelerine sahip olmadığı, makinelerin davalı ... Şirketine ait olduğu, tüm sözleşme ve teknik şartnameler birlikte incelendiğinde işletmenin yüklenici firmalar üzerindeki etkisinin açık olduğu, her ihale döneminde yapılan sözleşmelerin önceki sözleşmelerle farklılık arz etmediği, işin tanımı ve çalışma şeklinin her ihale döneminde aynı olduğu, işçilerin ihale sözleşmesi kapsamında olmayan yerlerde de çalıştırıldıklarının tespit edildiği ve davalı ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu gerekçesiyle kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücretine ilişkin davanın kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davalı Kurum açısından muvazaa iddiasının kabul edilemeyeceğini, davacının çalışmaya devam ettiği her sözleşme dönemi için ayrı ayrı muvazaa tespitinin yapılması gerektiğini, hükümde yer alan faiz oranları ve başlangıç tarihlerinin mevzuata aykırı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.


C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı ve muvazaaya dayanıp dayanmadığı; bu bağlamda davaya konu işçilik alacakları hesabına esas alınan ücret miktarı noktasında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
1.4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği.

2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 2 nci maddesi.

3. Davacı tarafından açılan ... İş Mahkemesinin 15.01.2021 tarihli ve 2020/821 Esas, 2021/30 Karar sayılı dava dosyasının kesinleşmiş ilâmı.

3. Değerlendirme
Yukarıda yapılan açıklamalar ile dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde; bozmaya uygun şekilde yargılama yapılarak verilen İlk Derece Mahkemesi kararında bir isabetsizlik bulunmadığı, davaya konu işçilik alacakları hesabına esas alınan ücret dönemine ilişkin muvazaanın varlığı yönünden davacının daha önce açtığı davada verilen kararın kesinleştiği de dikkate alındığında; davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,

17.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.