Danıştay 6. Daire 1988/756 Esas 1989/719 Karar Sayılı İlamı

Daire : ALTINCI DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 719
Esas Yılı : 1988
Esas No : 756
Karar Tarihi : 29/03/989

ENTERKONNEKTE SİSTEME DAHİL KÖYLERİN ELEKTRİK HİZMETLERİNİN TÜRKİYE ELEKTRİK KURUMUNCA, ENTERKONNEKTE SİSTEME DAHİL OLMAYAN KÖYLERİN ELEKTRİK HİZMETLERİNİN DE KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNCE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ GEREKTİĞİ HK.
Dava, mülkiyeti davacıya ait taşınmazın bir bölümünün yol ve elektrik direği yeri için kamulaştırmasına ilişkin köy ihtiyar kurulu kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacının taşınmazı için de kalan son direğin dikildiği yerde ev bulunmadığından direğin sökülmesiyle hizmetin aksamayacağının Türkiye Elektrik Kurumu ...
Elektrik Dağıtım Müessesesi Dağıtım İşletme ve Tesis Müdürlüğünün yazısından anlaşıldığından sökülen direğin aynı yere tekrar dikilmesinintemini amacıyla davacıya ait taşınmazın bir bölümünün içindeki kavak ağaçları ile birlikte kamulaştırılmasında amaç yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak işlem iptal edilmiş ve bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
Dava konusu kararın ve davalı idarenin savunmasının incelenmesinden, davacıya ait taşınmazın biri yol diğeri de elektrik direği yeri olmak üzere iki amaç için kamulaştırıldığı anlaşılmıştır. Bu durumda davalı idarenin kamulaştırma yetkisinin her iki amaç için ayrı ayrı incelenmesi gerekmektedir.
235 sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükmünde Kararnamenin değiştirilerek kabulüne dair 22.5.1985 gününde yayınlanarak yürürlüğe giren 3202 sayılı Kanunun Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevlerini belirleyen 2.maddesinin (a) bendinde, Devlet ve İl Yolları ağı dışında kalan köyler ve bunlara bağlı yerleşme birimlerinin, orman yollarının ve orman içi yolların yol ağını tesbit etmek, bu yolları, köprüleri, sanat yapılarını, köyiçi yollarını yapmak, mevcutları geliştirme Genel Müdürlüğün görevleri arasında sayılmış, anılan maddenin (t) bendinde kuruluş görevleri ile ilgili konularda kamulaştırmaya yetkili kılınmış ve aynı kanunun 46.maddesinde de, diğer kanunların bu kanuna aykırı hükümlerinin yürürlükten kaldırıldığı, belirtilmiş olduğundan bu durumda köy tüzel kişiliklerinin köy yolu yapmak amacıyla kamulaştırma yetkisi bulunmamaktadır.
Elektrik direği için kamulaştırma yetkisine gelince; 9.9.1982 tarihinde kabul edilen ve 110 ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerle yürürlükten kaldırılan 1312 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bazı maddeler eklenmesine ilişkin 2705 sayılı Kanunla, tüm yurdun ihtiyacı bulunan elektriğin üretim, iletim, dağıtım ve ticaretini yapmak, belediye ve köylerin elektrik hizmetlerine ilişkin tesis ve işletmeleri devralmak ve işletmek görevi Türkiye Elektrik Kurumu'na verilmiş, elektrik işletmeleri Türkiye Elektrik Kurumu tarafından yürütülen şehir, kasaba ve köylerde cadde, sokak, yol, park, meydan gibi umumi yerlerin aydınlatılması, aydınlatma ile ilgili tesislerin kurulması ve işletmesinin Türkiye Elektrik Kurumu tarafından mahalli idareler ile koordine edilerek yapılacağı, il merkezi dışındaki enterkonnekte sisteme bağlı olan belediye ve köylerin mal varlıklarından elektrik hizmetleri ile ilgili bölümlerinin, bu hizmetlere ilişkin hak ve borçlarının en geç iki yıl içinde Türkiye Elektrik Kurumuna devredileceği belirlenmiş, böylece enterkonnekte sisteme dahil edilmiş köylerin bu konudaki görevlerinin adı geçen kuruma devredilmiş olması dolayısıyla bu görevin gerçekleştirilmesi için yapılacak kamulaştırmalarda da aynı kuruluş görevli kılınmıştır. Bu durum karşısında köylerin elektrikle ilgili hizmetlere ilişkin kamulaştırma yetkisi kaldırılmış bulunmaktadır.
Öte yandan; halen yürürlükte bulunan iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşlarını ve bunların müesseselerini, bağlı ortaklıklarını ve iştiraklerinin teşkilini, yönetilmelerini, görev ve yetkilerini, çalışma usul ve ilkelerini belirlemek amacıyla çıkartılan 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 61.maddesinde, teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklarıyla kuruluş amacı ve faaliyet konularının gerçekleşmesini temin için gerekli taşınmaz malları ile kaynak ve irtifak haklarını ilgili kanun hükümleri uyarınca kamulaştırma yetkisine sahip oldukları belirlenmiş ve bu kanun hükmünde kararnameye dayanılarak düzenlenen ve amacı 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde faaliyette bulunmak üzere Türkiye Elektrik Kurumu Kurumu adı altında teşkil olunan Kamu İktisadi Kuruluşunun hukuki bünye, amaç ve faaliyet konuları, organları ve teşkilat yapısı, müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri ile bunlar arasındaki ilişkileri ve ilgili diğer hususları düzenlemek olan Türkiye Elektrik Kurumunun ana statüsünün 4.maddesinde, elektrik üretimi, iletim, köyler dahil dağıtım ve ticareti için gereken her türlü etüd ve projeler ile inşaat tesisleri yapmak ve yaptırmak Türkiye Elektrik Kurumunun amaç ve faaliyet konuları arasında sayılmış ve Türkiye Elektrik Kurumunun bu amaç ve faaliyetlerini doğrudan doğruya ve müessese, bağlı ortaklık iştirak ve diğer birimler eliyle yerine getirileceği belirlenmiştir.
Yine aynı maddenin 11.fıkrasında Türkiye Elektrik Kurumu'na enterkonnekte sisteme bağlandıklarında mal varlıklarından elektrik hizmetleri ile ilgili bölümlerin, bunların elektrik hizmetlerine ilişkin hak ve borçlarını... devralmak görevi de verilmiştir.
Konunun 3202 sayılı yasa çerçevesinde incelenmesine gelince; köy ve bağlı yerleşim birimlerinin yol, su, elektrik ve kanalizasyon tesislerinin inşaatı, bakımı, onarımı, geliştirme ve işletme hizmetlerini düzenlemek üzere gerekli tedbirleri almak, bakım, onarım. işletme ve geliştirme hizmetlerine ait esasları tesbit etmek ve yürütmek görevi Köy
Hizmetleri Genel Müdürlüğüne verilmiştir.
Bu durumda, yukarıda alınan tüm maddelerin birlikte incelenmesinden, enterkonnekte sisteme dahil olan köylerin elektrik hizmetlerinin Türkiye Elektrik Kurumu, enterkonnekte sisteme dahil olmayan köylerin elektrik hizmetlerinin de Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Hal böyle olunca, gerek 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 61., gerekse 3202 sayılı Yasanın 46.maddesi hükümleri uyarınca, köy muhtarlıklarının elektrik tesisatı için de kamulaştırma yetkisi bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının yukarıdaki gerekçeyle sonucu itibariyle onanmasına karar verildi.