Danıştay 10. Daire 2020/2718 Esas 2021/7026 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/2718
Karar No : 2021/7026

DAVACI : ...Petrolcülük A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

DAVALILAR : 1- .../ ...
VEKİLİ: Huk. ve Mev. Gen. Müd. ...

2- ...Bakanlığı / ...
VEKİLİ: Av. ...

DAVANIN_KONUSU : 20/02/2020 tarih ve 31045 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 19/02/2020 tarih ve 2120 sayılı Cumhurbaşkanı kararına ekli Ham Petrol ve Bazı Petrol Ürünlerinin Karayolu veya Demiryolu ile İthali, İhracı ve Transitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar'ın 1., 2. ve 3. maddelerinde yer alan "2713.20 tarife alt pozunda yer alan asfalt" ibarelerinin iptali istenilmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMALARI :.Davalı idareler tarafından, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...DÜŞÜNCESİ : Davacının feragati nedeniyle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına kararı verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...

DÜŞÜNCESİ : Dava; 20/02/2020 tarihli ve 31045 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan "Ham Petrol ve Bazı Petrol Ürünlerinin Karayolu veya Demiryolu İle İthali, İhracı ve Transitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair" 19/02/2020 tarih ve 2120 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 1, 2 ve 3'üncü maddelerinde yer alan "2713.20 tarife alt pozisyonunda yer alan asfalt" ibarelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine giren ve çıkan eşyaya ve taşıt araçlarına uygulanacak gümrük kurallarını belirlemek amacıyla yürürlüğe giren 4458 sayılı Gümrük Kanununun 55'inci maddesinin 2'nci fıkrasında, "Cumhurbaşkanı; kamu ahlakı, kamu düzeni, kamu güvenliği, insan, hayvan ve bitki sağlık ve hayatlarının korunması, sanatsal, tarihi veya arkeolojik değeri olan ulusal hazinelerin korunması, fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması gerekçeleri ile eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına yasaklama veya kısıtlamalar koyabilir. " hükmüne yer verilerek, maddede belirtilen gerekçelerle eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanımına kısıtlama getirmeye sadece Cumhurbaşkanının yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, 4458 sayılı Kanunun 55'inci maddesine göre, 18/7/2011 tarihinde Bakanlar Kurulunca kararlaştırılarak, 11/11/2011 tarih ve 28109 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 18/07/2011 tarih ve 2011/2033 sayılı "Ham Petrol ve Jet Yakıtının Türkiye Üzerinden Karayolu veya Demiryolu ile Taşınmasına İlişkin Kararı"n 4'üncü maddesinde, "LPG ile 5015 sayılı Kanunun 2'nci maddesinde sayılan akaryakıt ürünleri ve ham petrolün Türkiye'den yabancı bir ülkeye, yabancı bir ülkeden Türkiye'ye veya Türkiye üzerinden üçüncü bir ülkeye karayolu veya demiryolu ile transitine, ithaline veya ihracına izin verilmez. Ancak, ülke menfaati açısından gerekli olan hallerde bu Karar kapsamındaki ürünün karayolu veya demiryolu ile transitine izin verilebilir. 5015 sayılı Kanunun 2'nci maddesinde sayılan akaryakıtın, askeri güçlerin ihtiyacını karşılamak üzere diğer ülkelere karayolu veya demiryolu ile transitine veya ihracına izin verilebilir." hükmüne,6'ncı maddesinde ise, "Bakanlık; izin sahibi ve taşıyıcı firmalarla ilgili uygunluk değerlendirmesi yapmaya, taşınacak ürünün türü, miktarı, taşıma şekli ve taşıma güzergâhı ile izin sahibi ve taşıyıcı firmaların uyması gerekli usul ve esasları düzenlemeye, bu Kararın uygulanması amacıyla gerekli olan her türlü tedbiri almaya, özel ve zorunlu durumları incelemeye, verilen izinleri askıya almaya, durdurmaya ve gerektiğinde ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerini alarak yapılan başvuruları sonuçlandırmaya yetkilidir." hükümlerine yer verilmiştir. Söz konusu kararın 3'üncü maddesinin ç bendinde ise, "Ürün" ibaresi, "5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 2'nci maddesinde sayılan ham petrol ve jet yakıtını, ifade eder." şeklinde tanımlanmış iken, dava konusu edilen Karar ile, "Ürün" ibaresi, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 2'nci maddesinde sayılan ham petrol ve akaryakıt ürünleri ile 2713.20 tarife alt pozisyonunda yer alan asfaltı ve 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2'nci maddesinde tanımlanan sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG)," ifade eder." şeklinde değiştirilmiş olup, gerekçesine yer verilmek suretiyle gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma kısıtlama getirme yetkisi ise, Gümrük Kanununun 55'inci maddesi uyarınca Cumhurbaşkanına aittir.
Davacı Şirket tarafından, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ...gün ve ...sayılı teknik görüşünde belirtildiği üzere, izne ve denetime tabi ürünlerden olmayan söz konusu eşya ile ilgili uygulamanın, teknik ve kamusal bir menfaat gözetmeden alınması nedeniyle keyfiyet yaratacağının değerlendirilmesi gerektiği, "2713.20 tarife alt pozisyonunda yer verilen penetrasyon asfalt" isimli eşyanın karayolu veya demiryolu ile ihracı, ithali ve transitinin yasaklanmasının ticaret serbestisi ilkesine aykırı olduğu ileri sürülerek 19/02/2020 tarih ve 2120 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 1, 2 ve 3'üncü maddelerinde yer alan "2713.20 tarife alt pozisyonunda yer alan asfalt" ibarelerinin iptali istemiyle dava açılmıştır.
Bilindiği gibi; Cumhurbaşkanı kararları, birer idari işlemdir ve idari davaya konu edilmeleri halinde, her idari işlem gibi, yetki, şekil, sebep, konu ve amaç yönlerinden, İdari Yargının, hukuka uygunluk denetimine tabidir.
Anayasanın 2'inci maddesine göre, bir Hukuk Devleti olarak nitelendirilen Türkiye Cumhuriyeti bireylerinin sosyal ve ekonomik durumlarını etkileyecek keyfi uygulamalara neden olunmaması için, kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan yetkinin, hukuk devletinin en önemli özelliği ve gereği olan "Yasallık İlkesi"ne ve Yasada belirtilen sınırlar içinde kalmak şartıyla şekil, sebep, konu ve amaç unsurları yönünden hukuka uygun olarak kullanılması gerekmektedir.
Yukarıda da belirtildiği üzere, 4458 sayılı Kanunun 55'inci maddesinin 2'nci fıkrasında, Cumhurbaşkanının, kamu ahlakı, kamu düzeni, kamu güvenliği, insan, hayvan ve bitki sağlık ve hayatlarının korunması, sanatsal, tarihi veya arkeolojik değeri olan ulusal hazinelerin korunması, fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması gerekçeleri ile eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına yasaklama veya kısıtlamalar koyabileceği, hükümlerine yer verilmiştir.
Bu durumda; 4458 sayılı Kanunun 55'inci maddesi hükmü uyarınca Cumhurbaşkanının tesis etmeye yetkili olduğu, ancak söz konusu hükme açıkça aykırı olarak dava konusu düzenleyici işlemde; Cumhurbaşkanlığı makamı tarafından, sözkonusu petrol kaynaklı eşya bakımından getirilen sınırlamanın, 55'inci maddede belirtilen sebeplerden hangisine dayandırıldığı belirtilmemiştir. Dolayısıyla; dava konusu düzenlemede öncelikle "2713.20 tarife alt pozisyonunda yer alan asfalt" ibaresine yer verilmesinde sebep unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, 20/02/2020 tarihli ve 31045 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan "Ham Petrol ve Bazı Petrol Ürünlerinin Karayolu veya Demiryolu İle İthali, İhracı ve Transitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair" 19/02/2020 tarih ve 2120 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 1, 2 ve 3'üncü maddelerinde yer alan "2713.20 tarife alt pozisyonunda yer alan asfalt" ibarelerinin iptali yönünde karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca Tetkik Hâkiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, 20/02/2020 tarih ve 31045 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 19/02/2020 tarih ve 2120 sayılı Cumhurbaşkanı kararına ekli Ham Petrol ve Bazı Petrol Ürünlerinin Karayolu veya Demiryolu ile İthali, İhracı ve Transitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar'ın 1., 2. ve 3. maddelerinde yer alan "2713.20 tarife alt pozunda yer alan asfalt" ibarelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davacı vekili tarafından verilen ve 20/12/2021 tarihinde Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü kaydına giren dilekçeyle davadan feragat edilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesiyle atıfta bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 307. maddesinde feragat, davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesi olarak tanımlanmış, 309. maddesinde, feragat ve kabulün dilekçeyle veya yargılama sırasında sözlü olarak yapılacağı, feragat ve kabulün hüküm ifade etmesinin karşı tarafın ve mahkemenin muvafakatine bağlı olmadığı, kısmen feragat veya kabulde, feragat edilen veya kabul edilen kısmın, dilekçede yahut tutanakta açıkça gösterilmesi gerektiği, feragat ve kabulün kayıtsız ve şartsız olması gerektiği, 310. maddesinde ise feragat ve kabulün hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabileceği hükme bağlanmıştır.
Bu itibarla, yasal şekle uygun olarak yapılan davadan feragat başvurusu nedeniyle davanın esasının incelenme olanağı bulunmamaktadır.
Öte yandan, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 15. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay'da ilk derecede görülen davalarda birinci savunma dilekçesi süresinin bitimine kadar anlaşmazlığın feragat ya da kabul nedenleriyle ortadan kalkması veya bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesi durumunda Tarife'de yazılı ücretin yarısına, diğer durumlarda tamamına hükmedileceği düzenlemesine yer verildiği, bakılan davada, dilekçeler aşamasının tamamlandığı, savcı düşüncesinin taraflara tebliğ edildiği, bir başka deyişle dosyanın tekemmül ettiği dikkate alındığında, anılan Tarife hükmü uyarınca davalı idare lehine Tarife'de yazılı vekâlet ücretinin tamamına hükmedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Feragat nedeniyle dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ...TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 28/12/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.