MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki tazminat davasının yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerle davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacılar vekili ile davalılar Yapı Kredi Sigorta A.Ş. ve Sompo Japan Sigorta A.Ş. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacılar vekili, 14.02.2012 tarihinde, davalıların malik, işleten, sürücü, zorunlu mali mesuliyet, zorunlu karayolu taşımacılık mali mesuliyet ve ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı olduğu otobüsün karıştığı tek taraflı trafik kazasında davacıların destekleri ..., ... ve ... "un vefat ettiklerini, Varol ile Arzu"nun evli oldukları ve Dilara"nın ise çocukları olduğunu, davacıların Arzu ve Varol"un anne ve babaları ile
... "nın teyze, hala, amca ve dayıları, Arzu ve Varol"un kardeşleri olduğunu, murislerin yasal mirasçıları olan Müslüm, Feride, Mehmet ve Beyaz lehine kişi başı 120.000,00 TL manevi tazminatın (toplam 480.000,00TL), davacılardan Özgül, Serhat ve Selami"nin, Varol"un kardeşleri, Filiz, Ali, Şahin ve Sakine nin de Arzu"nun kardeşleri oldukları ve bunlar lehine kişi başı 40.000,00 TL manevi tazminatın (toplam 280.000,00 TL) davalılar ..., Özgüney ve Astor şirketlerinden olay tarihinden itibaren işleyecek faizi ile müştereken ve müteselsilen tahsilini, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile toplam 30.000,00 TL (davacı anne ve babalar Müslüm, Feride, Mehmet ve Beyaz için ayrı ayrı 7.500,00"er TL) olmak üzere destekten yoksun kalma tazminatının kaza tarihinden itibaren işleyecek faizi ile davalılardan (sigorta şirketleri poliçe limitleri ile sorumlu olmak kaydıyla) müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş, ... için 67.648,00 TL, ... için 75.188,00 TL, ... için 16.079,00 TL, ... için 13.730,00 TL olarak taleplerini ıslah etmiştir.
Davalı sürücü dışındaki davalılar vekilleri, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile; muris ..."un annesi ... için 13.730,00 TL, babası ... için 16.079,00 TL, muris ..."un annesi ... için 27.529,00 TL ve babası ... için 24.769,00 TL maddi tazminatın davalılar ..., Groupama Sigorta AŞ, ... yönünden dava tarihi 18/06/2012 tarihinden itibaren diğer davalılar yönünden ise haksız fiil tarihi 14/02/2012 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı ... şirketleri bakımından poliçe limiti ile sınırlı olacak biçimde davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, muris ..."un annesi Beyaz için 40.000,00 TL, babası Mehmet için 40.000,00 TL, kardeşleri Filiz, Ali, Sakine ve Şahin için ayrı ayrı 5.000,00"er TL, muris ..."un annesi ... için 40.000,00 TL, babası ... için 40.000,00 TL, kardeşleri Özgül, Selami ve Serhat için ayrı ayrı 5.000,00"er TL, manevi tazminatın kaza tarihi 14/02/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., Özgüney Elektrik İnşaat Nakliyat Taşımacılık Mob. San. ve. Tic. Şti., Astor Seyahat Taş. Turz. Acen. Ltd. Şti."den müşterek ve müteselsilen
tahsili ile davacılara verilmesine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili ile davalılar ... ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde, özellikle oluşa uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen maddi tazminata ilişkin hesaplamanın hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına göre, davacılar vekilinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminatı ile manevi tazminat istemine ilişkindir.
2-Dava dilekçesinde nelerin yer alması gerektiği hususu 1086 sayılı HUMK"nun 179. maddesi ve 6100 sayılı HMK"nun 119. maddesinde düzenlenmiştir. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 31. maddesinde (1086 sayılı HUMK m. 75) ise; “Hakim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir” hükmüne yer verilmiştir. O halde açıklık bulunmayan hallerde hakim, dava dilekçesinin açıklanmasını ilgili taraftan her zaman isteyebilir.
Davacılar vekili, dava dilekçesinde, oğulları/kızları, damatları/gelinleri ve torunları trafik kazasında yolcu konumunda iken vefat eden davacılar Müslüm, Feride, Mehmet ve Beyaz için ayrı ayrı 120.000,00"er TL, yine kardeşleri/yengeleri/enişteleri ve yeğenlerini kaybeden müteveffa Varol ve Arzu"nun kardeşleri için ayrı ayrı 40.000,00"er TL manevi tazminat talep etmiş, mahkemece az yukarıda yazılı olduğı şekilde karar verilmiştir. Ancak, davacılar vekilinin dava dilekçesinde talep etmiş olduğu manevi tazminat talebi açık değildir. Bu nedenle Mahkemece; olayda birden fazla ölüm olduğu göz önüne alınarak talep edilen manevi tazminat miktarlarının tüm davacılar yönünden, müteveffalardan hangisi için ne kadar istendiği açıklattırılarak, manevi tazminat talebi değerlendirilmek suretiyle karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
3-Davalılar .... ve .... vekillerinin temyiz itirazları yönünden;
Dosya kapsamına göre, davalı ... AŞ. kazaya neden olan otobüsün zorunlu karayolu taşımacılık sigortacısı, ... zorunlu mali sorumluluk sigortacısı ve ... ise aracın ihtiyari mali sorumluluk sigortacısıdır.
Motorlu Kara Taşıt Araçları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın, sigorta teminatının kapsamını belirleyen 1. maddesine göre, bu tür sorumluluk sigortasını yapan sigortacı, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası hadlerinin üzerinde kalan kısmını poliçede yazılı hadlere kadar temin etmekle yükümlüdür.
Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın A.1. maddesine göre, “Bu sigorta ile sigortacı, poliçede belirtilen motorlu taşıtta seyahat eden yolcuların, duraklamalar da dahil olmak üzere, kalkış noktasından varış noktasına kadar geçecek süre içinde meydana gelebilecek bir kaza sonucu bedeni zarara uğraması halinde, sigortalının 10.07.2003 tarih ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunundan doğan sorumluluğunu, poliçede yazılı sigorta tutarlarına karar temin eder.”
4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanununun 18. md. uyarınca taşımacılar, yolcuya gelebilecek bedeni zararlar için bu Kanunun 17. maddesinde düzenlenen sorumluluklarını sigorta ettirmek zorundadırlar.
Anılan Kanunun 19/son ve Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları"nın B.8. maddeleri hükümlerine göre, meydana gelen zarar öncelikle taşımacının sorumluluk sigortasından karşılanır. Ancak bu sigortanın hiç yapılmamış olması, yapılmış fakat geçersiz hale gelmiş olması, süresinin bitmiş olması veya meydana gelen zararın bu sigorta teminatlarının üzerinde bulunması halinde teminatların üzerinde kalan kısım için, sırasıyla zorunlu mali sorumluluk sigortasına ve varsa ihtiyari mali sorumluluk sigortasına başvurulur.
Bahse konu düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, yasa koyucu, yolcuların uğradığı bedeni zararlar bakımından taşımayı yapan aracın zorunlu karayolu taşımacılık sigortacısı, trafik sigortacısı ve varsa ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı bakımından müştereken ve müteselsilen bir sorumluluk öngörmemiş, sıralı bir sorumluluk düzenlemiştir.
Başka bir anlatımla, yolcunun uğradığı bedeni zararlar, taşımayı yapan aracın zorunlu karayolu taşımacılık sigortası kapsamında ise bu aracın trafik veya ihtiyari mali mesuliyet sigortacısının sorumluluğu doğmayacaktır. Ancak limit aşımında sırasıyla zorunlu ve ihtiyari mali mesuliyet sigortacılarının sorumluluğu söz konusu olacaktır.
Somut olayda, davacıların desteklerinin, yolcu olarak bulunduğu otobüsün, zorunlu karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigortacısının davalı ... AŞ. olduğu, dosya kapsamındaki poliçe ile cevap dilekçesinden
anlaşılmakta ve zorunlu karayolu taşımacılık sigorta poliçe limitinin kişi başı 225.000,00 TL olduğu görülmektedir.
Mahkemece davanın kısmen kabulü ile toplam 82.107,00 TL maddi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
Bu durumda, hükmedilen tazminat zorunlu karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigortası poliçesinde belirtilen kişi başı teminat limiti aşılmadığından otobüsün zorunlu trafik sigortacısı olan davalı ..."nin zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi sebebi ile sorumluluğu bulunmadığı yine aracın ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı olan Sompo Japan Sigorta A.Ş."nin de tazminat kapsamına göre maddi tazminat yönünden sorumluluğu bulunmamaktadır.
Bu nedenle, davalılar Yapı Kredi Sigorta A.Ş. ve Sompo Japan Sigorta A.Ş."nin maddi tazminat yönünden sorumluluklarının bulunmadığı gözetilmeden yazılı şekilde diğer davalılarla müştereken ve müteselsilen sorumluluklarına karar verilmesi doğru görülmemiştir.
4- BK"nın 47. maddesindeki (6098 sayılı TBK m. 56) hükmüne göre hakimin özel halleri göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek, tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi, mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde, bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22.06.1966 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı"nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.
Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları, tarafların sosyal ve ekonomik durumları, paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu, olayın ağırlığı, olay tarihi gibi özellikleri gözönünde tutması ve buna göre manevi tazminat takdir edilmesi gerektiği açıkça ortadadır. (HGK 23/06/2004, 13/291-370)
Yukarıda belirtilen hususlar ve olay tarihi, kusur durumu, müteveffaların yolcu konumunda bulunmaları, aynı kazada üç kişinin birden vefat etmesi (anne-baba-çocuk) gibi hususlar da dikkate alındığında, davacılar için takdir edilen manevi tazminatın az olduğu da görülmüştür.
Kabule göre; temyiz eden davalı ... şirketlerinin dava konusu trafik kazasına sebebiyet veren aracın zorunlu mali mesuliyet ve ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı ve sadece maddi tazminattan sorumlu oldukları gözetilmeksizin, manevi tazminat nedeniyle davacılar yararına hükmedilen vekalet ücreti ve harçtan sorumlu tutulmaları da isabetli değildir.
5-Davacılar vekilinin manevi tazminat yönünden vekalet ücretine ilişkin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin maddi tazminata yönelik temyiz itirazlarının REDDİNE, (2)-(4) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin, (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar ... ve ... vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (5) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılar ve davalılar Yapı Kredi Sigorta A.Ş. ve Sompo Japan Sigorta A.Ş."ye geri verilmesine 06/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.