Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5706 Esas 2022/6383 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti
Davacı vekili; davacı asılın...Belediyesi Ulucak Beldesinde 19.09.2003- 24.07.2014 tarihleri arasında aralıksız olarak çalıştığını ve işe girdiği tarihten itibaren gerçek işveren Ulucak Belediyesinde çalışmasına rağmen kayden alt işveren Ulu-Bel Ulucak İmar Teknik Tur. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Uluyol İnş. Dan. Tem. İşl. Ulaş. ve Tic. Ltd. Şti.'nin işçisi olarak gösterildiğini, Ulucak Belediyesinin...Belediyesine devredildiğini, bu sebeple 2009 yılının Nisan ayından itibaren davacının da davalı ... Belediyesinde çalışmaya başladığını, davalı bu Belediyede de muvazaalı olarak kayden alt işveren olan...Bel İmar Teknik ve Turizm Hizmetleri İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin işçisi olarak gösterildiğini, sendikal ayrımcılık yapıldığını, davacının üyesi olduğu Belediye-İş Sendikası ile davalı ... Belediyesi arasında imzalanan toplu iş sözleşmelerinden yararlanması gerektiğini; bu iddianın kabul görmemesi hâlinde ise Belediye-İş Sendikası ile davacının kayden işvereni olan dava dışı...Bel İmar Teknik ve Turizm Hizmetleri İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında bağıtlanan toplu iş sözleşmesine göre taleplerin değerlendirilmesi gerektiğini, muvazaa iddiası kabul edilmese dahi davalı ... Belediyesinin asıl işveren olduğunu ve davacı asılın tüm alacaklarından sorumlu olduğunu ileri sürerek fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacakları ile ilave tediye, sendikal tazminat ve toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan yakacak, ikramiye, yemek yardımı, giyim yardımı, kıdemli işçiliği teşvik primi, çocuk yardımı, eğitim yardımı ve eksik ödenen ücret alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Birleşen dava dosyasında davacı vekili, davacı asılın 19.09.2003 tarihinde...Ulucak Belediyesinde işe başladığını, 24.07.2014 tarihine kadar aralıksız olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin davalı ... tarafından haklı bir sebep olmaksızın feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık ücretli izin alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

Davalı Cevabının Özeti
Davalı ... vekili; müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, davacının usulüne uygun yapılan hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalıştığını, muvazaa iddiasının gerçeği yansıtmadığını, davacının taleplerinin haksız olduğunu ve ödenmeyen işçilik alacağı bulunmadığını, Belediyenin bağıtladığı toplu iş sözleşmelerinden yararlanma hakkı bulunmadığını ve davaya konu taleplerin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkeme Kararının Özeti
Mahkemece, toplanan delillere ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Bozma ve Bozmadan Sonraki Yargılama Süreci
Kararın davalı vekili tarafından temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 12.09.2019 tarihli ve 2017/22168 Esas, 2019/16104 Karar sayılı kararı ile sendikal tazminat talebinin kabulünün hatalı olduğu, fazla çalışma ücreti alacağının davalı tanıklarının beyanına göre hesaplanmasının dosya kapsamına uygun düşeceği, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 39 uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre imza tarihinde sendika üyesi olmayıp da sonradan sendikaya üye olduğu anlaşılan davacının üyeliğinin davalı Belediyeye bildirildiği tarih araştırılarak davacının ancak bu tarihten itibaren 01.01.2012-31.12.2013 ve 01.01.2014-31.12.2015 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmelerinden yararlanabileceğinin kabul edilmesi gerektiği, ihbar olunan Şirketin kıdem tazminatı ödediği iddiası araştırılmadan eksik inceleme ile karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçeleriyle bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonucunda; toplanan kanıtlara göre ve aldırılan bilirkişi raporu doğrultusunda davacının 10.02.2012 tarihinde Belediye-İş sendikasına üye olduğu, 15.10.2014 tarihinde işkolu değişikliği ile üyeliğinin düşürüldüğü, ihbar olunan Şirket tarafından yapılan bir ödemeye rastlanmadığı, davacının fazla çalışmasının davalı tanık beyanına göre hesaplanarak hüküm altına alındığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Temyiz
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

Gerekçe
1. Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle temyiz sebeplerine göre davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.


2.Toplu iş sözleşmesinden yararlanma noktasında taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
6356 sayılı Kanun’un “Toplu iş sözleşmesinden yararlanma” kenar başlıklı 39 uncu maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
“ (1) Toplu iş sözleşmesinden taraf işçi sendikasının üyeleri yararlanır.
(2) Toplu iş sözleşmesinden, sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanır.
(3) Toplu iş sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona eren üyeler de, iş sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar toplu iş sözleşmesinden yararlanır.
(4) Toplu iş sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmeleri, toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu iş sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden geçerlidir. (İptal dördüncü cümle:Anayasa Mahkemesinin 30/12/2020 tarihli ve E.:2020/57; K.:2020/83 sayılı Kararı ile)
…”
Mahkemece; davacının, davalı ... ile Belediye-İş Sendikası arasında 18.01.2012 tarihinde imzalanan ve 01.01.2012-31.12.2013 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilmiştir. Davacı, Belediye-İş Sendikasına 10.02.2012 tarihinde üye olmuştur. Bozma kararı sonrası dosyaya giren bilgi ve belgelere göre davacının sendika üyeliği, alt işveren...Bel İmar Teknik ve Turizm Hizmetleri İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şirketine bildirilmiş ise de davalı Belediyeye bu konuda herhangi bir bildirim yapılmamıştır. Şu hâlde davacının, 01.01.2012-31.12.2013 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinden yararlanma hakkının bulunduğunun kabulü, az yukarıda içeriğine yer verilen 6356 sayılı Kanun’un 39 uncu maddesinin ikinci fıkrasına aykırıdır.
Dosya içeriğine göre davalı ... tarafından bağıtlanan ve 01.01.2014-31.12.2015 tarihleri arasında yürürlükte bulunan bir toplu iş sözleşmesi daha bulunmaktadır. Bu toplu iş sözleşmesi 20.02.2014 tarihinde imzalanmıştır. Davacı, imza tarihinde toplu iş sözleşmesinin tarafı olan Belediye-İş Sendikasına üye olduğuna göre bu toplu iş sözleşmesinden, iş sözleşmesinin son bulduğu 24.07.2014 tarihine kadar yararlanması mümkündür.
Diğer yandan davacının dava dilekçesindeki taleplerinin terditli olduğu dikkate alındığında; davacının davalı Belediyenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden yararlanma imkânı bulunduğu 01.01.2014 tarihinden önceki hesaplamaların, dava dışı alt işveren...Bel İmar Teknik ve Turizm Hizmetleri İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şirketi ile Belediye-İş sendikası arasında bağıtlanan 13.11.2013 imza ve 01.03.2013-28.2.2015 yürürlük tarihli toplu iş sözleşmesine göre yapılması gerekir. O hâlde 01.03.2013-01.01.2014 tarihleri arasındaki dönem için, dava dışı alt işveren...Bel İmar Teknik ve Turizm Hizmetleri İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şirketi tarafından bağıtlanan 13.11.2013 imza tarihi toplu iş sözleşmesi; 01.01.2014 -24.07.2014 tarihleri arasındaki dönem için ise davalı ... tarafından bağıtlanan 20.02.2014 imza tarihli toplu iş sözleşmesi uygulanmalıdır.
Açıklanan sebeplerle dava konusu alacak kalemleri yukarıda belirtilen açıklamalara uygun olarak yeniden hesaplanmalı ve sonucuna göre karar verilmelidir.

3. Kabul şekline göre; bozma kararı öncesi hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesaplanan ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin alacağı ve kıdemli teşvik primi alacağı tutarının, bozma sonrası hükme esas alınan raporda hesaplanandan daha az olduğu ve hükmün sadece davalı temyizi üzerine bozulduğu görülmektedir. Mahkemece; bu alacak kalemleri yönünden hükmün gerekçesinde kabul edilen tutarların, davacının bozma kararı öncesi hükmü temyiz etmemesi sebebiyle davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine aykırılık oluşturduğunun gözetilmemesi hatalı olmuştur.
Diğer yandan, bozma kararı sonrası Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda ilave tediye alacağı brüt 4.575,38 TL olarak hesaplanmıştır. Buna karşın Mahkemece bu alacak kaleminin brüt 7.000,00 TL olarak hüküm altına alınması da doğru olmamıştır.

Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek hâlinde ilgilisine iadesine, 23.05.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.