Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/4400 Esas 2022/6515 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 3. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞYERİ DÜZEYİNDEKİ OLUMLU YETKİ TESPİTİNE İTİRAZ

İLK DERECE
MAHKEMESİ :... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:


I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirketin ...'de bir, ...'da iki ayrı adreste faaliyet gösterdiğini, çalışan sayısının üç ayrı adreste 80 kişi olduğunu, müvekkili Şirket ile toplu iş sözleşmesi imzalamak üzere 31 işçinin sendikaya üye olduğu yönündeki beyanı ile ... Sendikasına yetki verildiğinin 17.01.2020 tarihinde tebliğ edildiğini, Sendikaya üye olduğunu beyan eden işçilerin sendika kapsamında olup olmadıkları, ya da üyeliklerinin gerçek olup olmadığının tartışma konusu olduğunu iddia ederek yasal gereklilikleri sağlamayan davalı ...-İş Sendikasına 09.01.2020 tarihli başvurusuna istinaden verilen yetkinin, yasaya uygun olmaması nedeni ile iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
1.Davalı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Bakanlıkça yapılan incelemede ... Sendikasının, davacı işyerinde ve bağlı (11 No.lu çimento, toprak ve cam işkolunda faaliyet gösteren) işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için 09.01.2020 tarihinde başvuruda bulunması üzerine; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci maddesinin yedinci fıkrasındaki "Bakanlık, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde kendisine gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimlerini esas alır." hükmü gereğince e-Devlet kapısı üzerinden yapılan üyelik işlemleri ve Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimleri doğrultusunda alınan dökümlerde başvuru tarihi itibarıyla söz konusu işyerlerinde 58 (elli sekiz) işçinin çalıştığını, bunlardan 31 (otuz bir) işçinin ... Sendikasına üye olduğunun tespit edildiğini ve buna ilişkin yetki tespit yazısının taraflara gönderildiğini, 13.01.2020 tarihli ve E.92515 sayılı yetki tespit yazısının davacıya 17.01.2020 tarihinde tebliğ edildiğini, itiraz dilekçesinin görevli makamın... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne 21.01.2020 tarih ve 4143557 varide numarası ile kaydettirildiğini, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci maddesinin yedinci fıkrasında "Bakanlık, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde kendisine gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimlerini esas alır." denildiğini, aynı Kanun'un 42 nci maddesi gereğince işçi sendikası, işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren tarafından yapılan yetki tespit başvuruları karşılanırken, işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimlerinin esas alındığını, Genel Müdürlüğün kurulu Sendika Yetki Sistemine SGK kayıtlarından otomasyon sistemiyle yansıyan bilgiler doğrultusunda işlem yapıldığını, 6356 sayılı Kanun'un 34 üncü maddesinin ikinci fıkrası hükmünde de "Bir gerçek ve tüzel kişinin veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir." hükmüne yer verildiğini, bu nedenle ilgili yasa maddeleri uyarınca Bakanlıkça yapılan yetki tespit başvuruları değerlendirilirken işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kuruuna yapılan işyeri ve işçi bildirimleri ile Bakanlığa yapılan sendika üyelik ve istifa bildirimleri esas alınarak değerlendirildiğini, aynı işverene ait aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması hâlinde işletme olarak tespit yapıldığını, ancak söz konusu yetki tespit işleminde davacı işverene ait davalı Sendika ile aynı işkolunda yalnız bir işyeri bulunduğunu, 6356 sayılı Kanun'un 17 nci maddesinin beşinci fıkrasında "Sendikaya üyelik, Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılır", aynı Kanun'un 19 uncu maddesinin ikinci fıkrasında ise "Her üye, e-Devlet kapısı üzerinden çekilme bildiriminde bulunmak suretiyle üyelikten çekilebilir. E-Devlet kapısı üzerinden yapılan çekilme bildirimi elektronik ortamda eş zamanlı olarak Bakanlığa ve sendikaya ulaşır." hükümlerinin yer aldığını, 07.11.2013 tarihinden itibaren üyelik ve üyelikten çekilme işlemlerinin artık e-Devlet kapısı üzerinden gerçekleştiğinden bu tarihten itibaren sendikalar tarafından Bakanlığa gönderilen sendikaya üyelik ve üyelikten çekilme formlarının gönderilmesi işlemine son verildiğini, bu nedenle üye kayıt fişlerinin gönderilemediğini, sendikalı işçilerin işverene bildirilmesi ile ilgili bir düzenlemenin 6356 sayılı Kanun'da bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

2.Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davanın zamanında açılmaması halinde zamanaşımı definde bulunduklarını, 6356 sayılı Kanun'un “Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve düzeyi” başlıklı 34 üncü maddesinde "(1) Bir toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabilir. (2) Bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir…” ;“Yetki” başlıklı 41 inci maddesinde ise "(1) Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir…” ibaresinin bulunduğunu, müvekkili Sendikanın, İş Kolları Tüzüğü'nün 11 sıra numaralı “çimento toprak ve cam” işkolunda kurulu olduğunu, davacı Şirkete ait 11 No.lu işkolunda kurulu bulunan 1004942.011 SGK sicil numaralı işyerinde çalışan işçilerin müvekkili Sendikaya üye olduğunu, toplu iş sözleşmesi yapmak için yasanın aradığı yeterli çoğunluğu sağlayan müvekkili Sendikanın, 09.01.2020 tarihinde bu işyerinde yetkili olduğunun tespiti için 6356 sayılı Kanun'un 42 nci maddesi uyarınca Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına yetki tespiti müracaatında bulunduğunu, Bakanlıkça müvekkili Sendikaya gönderilen 13.01.2020 tarihli ve 92515 sayılı yetki tespiti yazısında, müvekkili ... Sendikasının Organize Sanayi Bölgesi ... Mevkii ... – ... Karayolu Üzeri 12. Km ... /... adresinde faaliyet gösteren 1004942.011 SGK sicil numaralı işyerinde, başvuru tarihi olan 09.01.2020 tarihi itibarıyla 58 işçi çalıştığı, 31 işçinin sendika üyesi olduğu ve yasanın aradığı yeterli çoğunluğun sağlandığının bildirildiğini, 6356 sayılı Kanun'un 17 nci maddesinin beşinci fıkrasında "(5) Sendikaya üyelik, Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılır." ibaresi bulunduğundan 58 işçisi bulunan 11 No.lu işkoluna tabi davacı işyerinde kanunun aradığı çoğunluğun sağlanmış olması sebebiyle toplu iş sözleşmesi yapmak üzere yeterli çoğunluk sağlandığını, davacı işverenin ... ilinde faaliyet gösterdiğini iddia ettiği diğer 2 işyerinin 11 No.lu işkolunda faaliyet göstermediğinden, 6356 sayılı Kanun'un 34 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca çoğunluk tespitinde nazara alınmasının mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı Bakanlık tarafından yapılan yetki tespitinde 58 işçi bulunduğu ve 32 işçinin sendika üyesi olduğu, sendikalı işçilerden birinin Kristal-İş Sendikasına üye olduğu, diğerlerinin ... Sendikasına üye olduğu ve işyerindeki üye yüzdesinin %53,45 olduğunun belirtildiği, davacının; ... ve ... olmak üzere 2 ayrı adreste faaliyet gösterdiğini, toplam çalışan sayısının 80 olduğunu ve yetki tespiti için gerekli çoğunluğun sağlanmadığını beyan ettiği, Bakanlığın göndermiş olduğu cevap dilekçesinde başvuru tarihinde bahse konu şubelerin hâlâ faal durumda göründüğünün belirtildiği, güncel olmadığı iddia edilen bu verilere 2018 Temmuz istatistiği yayınlandığında 15 günlük yasal sürede itiraz etmediği, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci maddesinin ikinci fıkrası ve 3 üncü maddesi uyarınca davalı Bakanlık tarafından davacı 1004942.011 sicil numaralı işyeri ile ilgili olarak davalı Sendikanın %53,45 oranında çoğunluğu sağladığı yönündeki rapordaki tespitler usul ve yasaya uygun olduğundan hükme esas alındığı, tarafların yazılı ve sözlü beyanları, tanık anlatımları, 17.05.2021 tarihli bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre tespitin yapıldığı 13.01.2020 tarihinde davacı işyerinde çalışanların sayısının kanunen aranılan çoğunluğu sağladığı görülmekle yetki tespitinin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Mahkeme kararında bahsedilen güncel olmadığı iddia edilen verilere 2018 Temmuz istatistiği yayınlandığında 15 günlük yasal sürede itiraz edilmediğinden bahisle davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, zira ... Sendikasının ülke genelindeki işkolu konusunun, yetki itiraz davasının bir konusu olmadığını ve bu konuda bir taleplerinin de olmadığını, ana istinaf nedenlerinin müvekkilerinin toplam işçi sayısının iki ayrı şehirde yetki tarihi itibarıyla 53 değil 80 olduğu, işyeri değil işletme yetki eşiği olan %40 oranının benimsenmesi gerektiği, her hâlukârda 80 işçinin ne %40'ına, ne de %50'sine sendika üyesi çalışan sayısında ulaşılamadığını, gerekçenin tahkikatla örtüşmediğini, Mahkemece davacı Şirkette çalışan toplam işçi sayısının ortaya konması için yazılan müzekkerelerin cevapları dahi dönmeden eksik inceleme neticesinde karar verildiğini, dosyadaki yazılı delillerle yetki tarihi itibarıyla toplamda 80 işçisi olduğu açık olan müvekkili Şirketin işçilerinin hangi işkollarına dâhil olduğu araştırılmaksızın hatalı hüküm kurulduğunu iddia ederek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Kurum tarafından olumlu yetki tespit yazısının davacı Sendikaya tebliği üzerine davanın, yasal 6 günlük süresi içerisinde 21.01.2020 tarihinde açıldığı, aynı gün ... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün 4143557 sayılı yazılarıyla dava dilekçesinin Kuruma kayıt ettirildiği görülmekle dava açılmasına ilişkin şekil şartlarının yerine getirildiği, dosya kapsamı, yetki tespit yazısı ve ekleri ile 17.05.2021 tarihli bilirkişi raporunda tespit edilen hususlar göz önüne alındığında, davalı ...-İş Sendikası tarafından yapılan 09.01.2020 başvuru tarihinde işyerinde 58 işçinin çalıştığı, bu çalışanlardan 31 işçinin ... -İş sendikası üyesi olduğu, Kristal-İş sendikasının bir üyesi bulunduğu anlaşılmakla, işyerinde ... Sendikasının toplu iş sözleşmesi yapma yeterliliğine sahip olduğu, bu hâliyle Çalışma Genel Müdürlüğünün yetki tespitinin yerinde olduğunun anlaşıldığı; davacı vekili her ne kadar davalı ...-İş Sendikası üye sayısının hatalı olarak belirlendiğini, Şirketin ...'te bir, İstanbulda iki ayrı işyeri olmak üzere toplam 80 işçisi olduğunu, Bunların Mahkemece denetlenmesi gerektiği iddia etmişse de davacı iddialarını destekleyecek yetki tespitine konu işyeri dışında, başka işyeri adresi ve sicil numarasının varlığına dair hiçbir somut bilgi, belge ve delil ibraz edilmediği, dolayısıyla davacı tarafça yetki tespitine konu işyeri dışında aynı işkolunda farklı işyeleri olduğunun ispatlanmadığı, başvuru tarihi itibarıyla sadece yetki tespitine konu Organize Sanayı Bölgesi ... Mevki ... işyerinin davacı adına tescilli olduğu anlaşılmakta olup soyut iddiadan ibaret kalan davacı taleplerine Mahkemece değer verilmesinin mümkün olmadığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınının yetki tespiti yasal düzenlemelere uygun olduğu için Mahkeme kararında usul ve yasaya aykırı bir yön görülmediği ve davacı tarafın istinafının yersiz olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; ... ve ... olmak üzere iki ayrı adreste faaliyet gösterdiğini, toplam çalışan sayısının 80 olduğunu, yetki tespiti için gerekli çoğunluğun sağlanmadığını, ...'daki işyerlerinde çalışan işçilerinin ait olduğu işkoluna ilişkin belgelerin dosyaya kazandırılmadığını, eksik araştırmayla sonuca gidildiğini, hâkimin davayı aydınlatma görevini yerine getirmediğini, Bölge Adliye Mahkemesinin soyut nitelendirmesinin dosya kapsamına uygun olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işyeri düzeyinde yapılan olumlu yetki tespitine itiraza ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6356 sayılı Kanun'un "Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması" başlıklı sekizinci bölümünde yer alan 41 inci ve müteakip maddeleridir.



3. Değerlendirme
1.Davacı vekili, müvekkili Şirketin ...'da bir genel merkez, yine ... ...de bir ve ......'te bir tane olmak üzere aynı faaliyet ve nace kodunda üç ayrı işyerinde faaliyet göstermesine rağmen yetki tespitinde sadece... ...'te çalışanların dikkate alınmasının hatalı olduğunu iddia etmiş ve bu iddiası Bölge Adliye Mahkemesince soyut olarak nitelendirilmiş ise de davacının yetki tespitine konu işyeri dışında iki işyerinin ...'da olduğunu dava dilekçesi dâhil yargılama safhasının başından beri somutlaştırarak ileri sürmesi ve bu noktadan bilirkişi raporuna itiraz ederek iddiasının ispatı için kayıtların celbedilmesini talep etmesini müteakiben gelen cevabi yazıdan, başka işyerlerinin de bulunduğunun anlaşılması karşısında; temellendirildiği görülen davacı iddiasının Bölge Adliye Mahkemesince soyut olarak kabul edilip yeterince irdelenmeden sonuca gidilmesi hatalıdır. Ne var ki temyiz safhasında dosyaya celbedilen bilgi ve belgelerden yetki başvuru tarihi itibarıyla aynı işkolunda (4673) kayıtlı ...'daki işyerinde çalışan sayısının çoğunluk nisabına etkili olmadığı anlaşılmakla davacının bu yönü amaçlayan temyizi bozma nedeni olarak kabul edilmemiştir.

2. Keza, somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması, ayrıca uyuşmazlığın niteliğine göre tanık dinlenmesi hatalı ise de bu durumun da sonuca etkili olmadığı görülmüş, sadece eleştirilmekle yetinilmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,


Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

25.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.