Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/4311 Esas 2022/6543 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 30. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 1. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile mevcut ücret ve sosyal hakları korunarak sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, hâlen ... Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı Tıp Fakültesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastanesinde sürekli işçi kadrosunda garson olarak çalıştığını, davacının Türkiye Sağlık İşçileri Sendikası üyesi olduğunu, davacı ile İdare arasında 02.04.2018 tarihinde imzalanan belirsiz süreli iş sözleşmesinde davacıya asgari ücretin %20 fazlası tutarında ücret ödeneceğinin belirtildiğini, ayrıca bu ücrete 2018-2019-2020 yıllarında altışar aylık dönemlerde toplu iş sözleşmesinde öngörülen %4 oranında zammın uygulanması gerektiğini, işverence bu ödemelerin yapılmadığını ileri sürerek ücret, ikramiye ve ilave tediye fark alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (375 sayılı KHK) geçici 23 üncü maddesi gereğince İdare nezdinde kadroya geçtiğini, davacının ücretine toplu iş sözleşmesine göre altışar aylık dönemlerde yapılması gereken %4 oranında zammın uygulandığını, bireysel iş sözleşmesindeki oranın her asgari ücret artışı döneminde uygulanamayacağını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Sözleşmede atıfta bulunulan şartnamenin eki incelendiğinde davacı işçinin ücretinin asgari ücretin %50 fazlası olduğu , davacı işçinin daha önceki haklarından feragat ettiği dosya kapsamından tespit edilmiş ise de taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesi davacının daha önceki çalışmalarına ilişkin olmayıp idareye sürekli işçi olarak başladığı feragat sonrası döneme ilişkin olduğu, davacı sürekli işçi kadrosuna geçirildikten sonra ücretine 375 sayılı KHK'nin 23. Maddesi gereğince TİS kaynaklı %4 zam yapılmalıdır. Davacı sürekli işçi kadrosuna geçirildiğinden 375 sayılı KHK'nin 23. Maddesi gereğince TİS'ten yararlanması gerekmekte olup kadroya geçiş aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinde asgari ücretin belli bir oranda fazlasının ödeneceği kararlaştırılmışsa sözü edilen kural, her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağından davacının fark ücret alacağı, fark ilave tediye alacağı ve fark ikramiye alacağını talep edebileceği anlaşılmıştır.
..." gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacının Üniversite bünyesinde hizmet ihalesini alan çeşitli şirketlerde çalıştığı sırada 696 sayılı KHK ile sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, alt işveren şirketler ile asıl işveren İdare arasındaki ihale sözleşmesinde çıplak ücretin, asgari ücret baz alınarak asgari ücretin en az %20 fazlası olarak düzenlendiğini, böylece kadroya geçiş tarihi olan 02.04.2018 tarihindeki ücretin asgari ücretin %20 fazlası olarak belirlendiğini, cevap dilekçesi ekinde sunulan 02.04.2018 tarihli sözleşmenin “Ücret” başlıklı 7 nci maddesinde; asgari ücretin %20’si şeklinde bir hüküm bulunmadığını, aksine brüt ücretin %20’si şeklinde bir hüküm bulunduğunu, buna göre bireysel iş sözleşmesi ile sadece davacının kadroya geçirilmeden önce alt işverenden en son aldığı sosyal yardımlar hariç çıplak günlük ücretinin, kadroya geçişte çıplak günlük brüt kök ücret olarak belirlendiğini, davacının ücreti üzerine toplu sözleşme hükmü gereği %4 zam uygulandığını, emsal davalarda davanın reddine karar verildiğini ve kararların onandığını, kararın faiz ve temerrüt tarihi yönünden de hatalı olduğunu, talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, İdare aleyhine arabuluculuk ücreti yüklenemeyeceğini iddia ederek ve resen dikkate alınacak nedenlere göre İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Davacının, ücret farkı, fark ilave tediye ve fark ikramiye alacağı talebinde bulunduğu, davacının davalı işyerinde değişen alt işverenler nezdinde alt işveren işçisi olarak çalışırken 02/04/2018 tarihinde 696 Sayılı KHK'nın 127. maddesi ile 375 Sayılı KHK'ya eklenen 23. madde kapsamında kadroya geçirildiği, davacının kadroya geçiş sırasında, davalı işverenle, bireysel iş sözleşmesi imzaladığı, her ne kadar davalı tarafça, sözleşmenin ücrete ilişkin maddesinde ücretin sürekli işçi kadrosuna alınmadan önce hizmet alım sözleşmesinin eki olan şartnamede belirtilen asgari ücretin belirli bir yüzdesine göre belirlenmiş ücretin belirlenmiş oranına atıf yapıldığı, ücretin asgari ücretin belirli bir oranı olarak belirlenmemiş olduğu savunulmuş ise de, bireysel iş sözleşmesinin 7. Maddesinde, “İşçinin günlük yevmiyesi BRÜT 67,65 TL’dir. Ayrıca işveren ile taşeron firma arasında yapılmış olan ve 01/04/2018 tarihine kadar geçerli olan, sözleşmeye ek idari şartnamede belirlenen artırım oranı ile toplu sözleşmede belirlenen artış oranı brüt ücrete eklenir” denildiği, aynı maddenin devamında yer alan tabloda, belirli bir görev tanımına göre işçi ücretleri; “brüt ücret+brüt ücretin %20 si” şeklinde ifade edilmiş olup işverenin sözleşmede, işçinin hizmet alım sözleşmesi esas alınarak, kadrolu olarak işe başlamada alacağı ücretin tutarının belirtilmesi suretiyle, Yüksek Hakem Kurulu'nun zamlarına atıf yapılmış olmadığı, hizmet alım sözleşmesinde ve bireysel iş sözleşmesinde belirtilen brüt ücretin asgari ücretin brüt tutarı ile aynı olduğu düşünüldüğünde, atfın sadece orana yönelik olduğu savunması yerinde olmayıp, belirtilen tablodaki ifade şeklinden de, brüt ücret ibaresinin, asgari ücretin brüt tutarını ifade ettiğinin anlaşılabildiği, sözleşmenin ücrete ilişkin bölümlerinin kaleme alınış biçiminin, davalı lehine sonuç çıkarmaya elverişli olmadığı, buna göre, mahkemece sözleşmede asgari ücretin belirli bir oranına göre yapılmış düzenleme esas alınarak sözleşmeye aykırı uygulama ile ödenmeyen fark alacakların belirlenmesinde isabetsizlik bulunmadığının anlaşılmış olmasına göre, davalı tarafın istinaf itirazları yerinde görülmemiştir.
..." gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesi uyarınca sürekli işçi kadrosuna geçen davacıya ödenmesi gereken ücretin belirlenmesi ve davacının fark ücret, fark ikramiye ile fark ilave tediye alacaklarına hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1.20.11.2017 tarihli ve 696 sayılı KHK’nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 üncü maddesinde belirtilen kamu idareleri ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda ve yine maddede belirtilen idarelerin merkez ve taşra teşkilatlarında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 04.12.2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanların, maddede öngörülen şartları taşımaları, yazılı olarak başvurmaları ve yapılacak sınavda başarılı olmaları kaydıyla sürekli işçi kadrolarına geçirilecekleri düzenlenmiştir.

2. 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesinin ilgili bölümü şöyledir :
"...
Sürekli işçi kadrolanna geçirilenlerden, geçiş işlemi yapılırken mevcut işyerinin girdiği işkolunda kurulu işyerinden bildirilenlerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklan, bu madde kapsamındaki idarelerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitimine kadar bu toplu iş sözleşmesinin uygulanması suretiyle oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla olamaz. Sürekli işçi kadrolarına geçirilenlerden; geçişten önce toplu iş sözleşmesi bulunmadığından kadroya geçirildiği tarihte yürürlükte olan bireysel iş sözleşmesi hükümlerinin geçerli olduğu işçiler ile geçiş işleminden önce yapılan ve geçişten sonra yararlanmaya devam ettiği toplu iş sözleşmesi bulunmakta birlikte bu madde kapsamındaki idarelerde alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitiminden önce toplu iş sözleşmesi sona eren işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklan, bu madde kapsamındaki idarelerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesine göre belirlenir.
..."

3. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23. Maddesi Uyarınca İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret ile Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu İş Sözleşmesi Hükümleri'nin ilgili bölümü şöyledir:
"375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23. maddesinin altıncı fıkrasında; geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin, anılan madde kapsamında yer alan idarelerce sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklarının belirlenmesinde esas alınacağı düzenlemiştir. Geçiş işlemleri tamamlanan işçilere idarelerce uygulanmak üzere, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve 31.10.2020 tarihine kadar uygulanacak olan toplu iş sözleşmesinin ücret, mali ve sosyal haklara ilişkin hükümleri aşağıda yer almaktadır.
ÜCRET ZAMMI:
...
01.07.2018- 31.12.2018 tarihleri arası ücret zammı:
İşçilerin 30.06.2018 tarihinde almakta olduklan günlük çıplak ücretlerine 01.07.2018 tarihinden itibaren %4 (yüzde dört) oranında zam yapılmıştır.
01.01.2019- 30.06.2019 tarihleri arası ücret zammı:
İşçilerin 01.01.2019 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4 (yüzde dört) oranında zam yapılmıştır...."

4.Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 19.04.2022 tarihli ve 2022/3917 Esas, 2022/4826 Karar; 25.11.2021 tarihli ve 2021/11459 Esas, 2021/15877 Karar; 08.02.2022 tarihli ve 2022/741 Esas, 2022/1459 Karar sayılı kararları.

3. Değerlendirme
1.696 sayılı Kanun'un 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen iş sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan iş sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir.

2. Dosya kapsamında bulunan belirsiz süreli iş sözleşmesinin "Ücret" başlıklı 7 nci maddesinde; “İşçinin günlük yevmiyesi BRÜT 67,65 TL’dir. Ayrıca işveren ile taşeron firma arasında yapılmış olan ve 01.04.2018 tarihine kadar geçerli olan sözleşmeye ek idari şartnamede belirlenen artırım oranı ile toplu sözleşmede belirlenen artış oranı brüt ücrete eklenir.” hükmüne yer verildiği görülmektedir. Aynı maddenin devamında yer alan tabloda; “Garson ve bulaşıkçı pozisyonunda çalışacak işçiler (Ek12 garson görev tanımı) brüt ücret + brüt ücretin %20 si” hükmü yer almaktadır. Sözleşmenin bu hükmü değerlendirildiğinde; taraflarca kararlaştırılan ücretin, davacıya kadroya geçiş sırasında ödenmesi gereken temel ücretten ibaret olduğu anlaşılmaktadır. Daha açık bir ifade ile ücrete yönelik hükmün, gelecek dönemlere ilişkin ücret miktarı konusunda işvereni ileriye etkili olarak bağlayıcı bir etkisi bulunmamaktadır. Dairemizin emsal kararları da bu doğrultudadır (Yargıtay 9. HD. 2022/3917 E., 2022/4826 K.; 2021/11459 E., 2021/15877 K.; 2022/741 E., 2022/1459 K.).

3. İş sözleşmesinde açıkça her dönem geçerli asgari ücretin belli bir oranı seviyesinde ücret ödeneceği öngörülmediği, aksine ilgili maddede idari şartnamede öngörülen asgari ücretin belli bir oranda fazlası olarak belirlenen tutarın kadroya geçiş ücreti olarak belirlendiği nazara alındığında, işverenin sonraki dönemlerdeki asgari ücret veya asgari ücretin katları üzerinden ücret ödeme yükümlülüğü doğmaz. Bu hâlde davalı işverenin kadroya geçiş ücretine toplu iş sözleşmesinde öngörülen zamları uygulamak suretiyle ücret ve diğer hakları ödemesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmamaktadır.

4. Yapılan açıklamalara göre, Mahkemece ücret, ilave tediye ve ikramiye fark alacağı taleplerinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulüne dair hüküm kurulması hatalı olup kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

25.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.