Danıştay 4. Daire 1987/240 Esas 1989/1561 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 1561
Esas Yılı : 1987
Esas No : 240
Karar Tarihi : 30/03/989

İŞYERİNDE ÇIKAN YANGIN SONUCUNDA VEYA BAŞKA BİR NEDENLE İKTİSADİ İŞLETMEYE DAHİL EMTİALARIN DEĞERLERİNDE ÖNEMLİ BİR AZALIŞ MEYDANA GELMESİ HALİNDE, MÜKELLEFLERİN SÖZ KONUSU EMTİALARIN EMSAL BEDELLERİNİN VE DOLAYISIYLA BU TÜR EMTİALARIN DEĞERLERİNDE MEYDANA GELEN EKSİLMENİN BELİRLENMESİ İÇİN TAKDİR KOMİSYONLARINA VE BU KOMİSYONLARIN KARARLARINA KARŞI VERGİ MAHKEMELERİNE BAŞVURMALARI MÜMKÜN BULUNDUĞU HK.
İşyerinde çıkan yangın sonucu meydana gelen hasarın tatkik ve tayini istemiyle takdir komisyonuna yaptığı başvurunun takdir yapılmasına mahal olmadığından bahisle reddi üzerine Yükümlü tarafından takdir komisyonu kararının iptali ve zarar takdiri yapılması istemiyle açılan davanın kabulü ile takdir komisyonu kararının iptaline ve zararın 1.885.200 lira olarak takdirine dair Vergi Mahkemesi kararı; mükelleflerce takdir komisyonu kararlarına karşı dava açılamayacağı ve bu tür davaların vergi mahkemelerince çözümlenemeyeceği yolundaki iddialarla Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından temyiz edilmiştir.
Vergi Usul Kanununun "iktisadi işletmelere dahil kıymetleri değerleme"başlıklı bölümünde yer alan 278.maddesinde, yangın, deprem ve su basması gibi afetler yüzünden veyahut bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak paslanmak gibi haller neticesinde iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış vaki olan emtia ile maliyetlerinin hesaplanması mutad olmayan hurdalar, döküntüler, üstüpü, deşe ve ıskartaların emsal bedeli ile değerleneceği belirtilmiş, anılan Yasanın 74.maddesinde, takdir komisyonlarının vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri takdir ederek takdir kararına bağlamakla görevli oldukları ve bu görevlerini yaparken takdir sebepleri bulunup bulunmadığını incelemeyeceklerine değinilmiş, "emsal bedeli ve emsal ücreti" başlıklı 267.maddesinde de, emsal bedelleri ortalama fiyat esası ve maliyet bedeli esasına göre tesbit edilemeyen malların emsal bedellerinin ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edileceği ve takdir edilen bedellere mükelleflerin vergi mahkemesinde dava açma haklarının mahfuz olduğu hükmüne yer verilmiştir.
İçerikleri açıklanan bu hükümlerden de anlaşılacağı üzere, işyerinde çıkan yangın sonucunda veya başka bir nedenle iktisadi işletmeye dahil emtiaların değerlerinde önemli bir azalış meydana gelmesi halinde, mükelleflerin söz konusu emtiaların emsal bedellerinin ve dolayısıyla bu tür emtiaların değerlerinde meydana gelen eksilmenin belirlenmesi için
takdir komisyonlarına ve bu komisyonların kararlarına karşı vergi mahkemelerine başvurmaları mümkün bulunmaktadır.
Bu itibarla, yangın sonucu meydana gelen ve emtia değerindeki eksilmeyi ifade eden zararların saptanması vergi matrahını doğrudan etkileyeceğinden bu hususun görevi dışında kaldığı ve takdir komisyonlarının bu konudaki kararlarına karşı Vergi Usul Kanununun 377.maddesi uyarınca ancak vergi daireleri tarafından dava açılabileceğine ilişkin olarak Vergi Dairesi Müdürlüğünce ileri sürülen iddialarda isabet bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, takdir komisyonu kararının iptaline ve bilirkişi tarafından belirlenen meblağın zarar tutarı olarak takdirine dair Vergi Mahkemesi kararına karşı temyiz dilekçesinde ileri sürülen diğer iddialar da bozulması istenilen söz konusu kararın dayandığı gerekçeler karşısında, yerinde ve kararın bozulmasını sağlıyacak durumda görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddine karar verildi.