Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5375 Esas 2022/6614 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 9. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 43. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 10/07/2020 tarihli ve 2018/409 Esas, 2020/551 Karar sayılı kararı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; bu karara karşı taraf vekillerince istinaf yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 10/12/2020 tarih ve 2020/2382 Esas, 2020/2858 Karar sayılı ilâmı ile hükmün kaldırılmasına ve dosyanın yeniden yargılama yapılmak üzere İlk derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalıya ait .....Denizaltı Batarya Fabrikası işyerinde elektrikçi olarak çalıştığını, sendika üyesi olduğunu ve işyerinde yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinden yararlandığını, akücü işçilerle aynı ortamda çalıştıklarını, akücü işçilerin çalışma ortamında zararlı kimyasallara maruz kaldıkları gerekçesiyle Sağlık Kuralları Bakımından Günde Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) kapsamında günde 7,5 saat çalıştıklarını ve toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre fazla çalışma ücretine hak kazanıp kısa çalışma priminden yararlandıklarını, söz konusu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin “Akümülatör Sanayi İşleri” başlıklı (k) bendi uyarınca akümülatör yapım ve onarım işleri, akümülatör suyu hazırlama ve şarj işlerinin Yönetmelik kapsamında olduğunu, elektrikçi olarak çalışan müvekkilinin her ne kadar akü imalat işi yapmasa da sürekli ve daimi olarak akücü işçilerle beraber aynı ortamda çalışmakla ortamın sağlık açısından zarar ve tehlikelerine aynı şekilde maruz kaldığını ileri sürerek, davacının Yönetmelik kapsamına girdiğinin tespiti ile toplu iş sözleşmesi gereği kısa çalışma primi ve fazla çalışma alacaklarına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacağın zamanaşımına uğradığını, .....Denizaltı Batarya Fabrikası Müdürlüğünde denizaltı batarya üretimi icra edildiğinden işin doğası gereği batarya üretiminde çalışan personelin kurşun ve kurşun alaşımlarına maruz kaldıklarını, ancak davacının elektrikçi meslek kolunda çalışmakla beraber akücü meslek kolunda çalışanlar gibi kurşun ve kurşun alaşımlarına direkt maruziyetinin mevcut olmadığını ve 8,5 saat çalışmaya tabi personel sınıfında olduğunu, fabrikanın 65 dönüm arazi üzerinde batarya üretim tesisi, ambar, arıtma tesisi, kazan ve jeneratör dairesi, elektrik mekanik atölyeler, karargah ile idari binadan oluşan birçok tesisi kapsayacak şekilde konuşlandığını, elektrik/mekanik personelin bulunduğu bölümün üretim tesisinde olmakla beraber birbirinden izole edilmiş şekilde ve direkt kurşun ve alaşımlarına maruz kalmaksızın çalıştığını, akücü meslek kolunda çalışan personelin ise günde 7,5 saat akü üretiminde çalıştığını, dolayısıyla kurşun ve kurşun alaşımlarına maruz kaldıklarından kısa çalışma priminden faydalandıklarını, elektrikçi meslek kolunda çalışanların ise tesis içerisinde herhangi bir elektrik arızası meydana geldiğinde üretim tesisine girdiklerini, içeride ortalama kalma zamanının azami 30 dakika ile 1 saati geçmediğini, dolayısıyla kısa çalışma priminden yararlanan ve 7,5 saat bizzat bu işle ilgilenen akücü meslek kolunda çalışanlar ile günde 30 dakika (iş olduğu sürece) kişisel koruyucu donanımları ile bulunan elektrikçi personeli aynı Yönetmelik kapsamında tutmanın uygun olmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla teknik bilirkişi raporundaki yerinde görülen değerlendirmeler dikkate alınarak davacının Yönetmelik kapsamında olduğu, bordrolar gözetildiğinde sendikal aidat kesintisi yapılmasının toplu iş sözleşmesinden yararlanma hakkı olduğuna karine teşkil ettiği, kısa çalışma prim alacağının günlük 7,5 saat çalışma esas alınmak suretiyle fiili çalışma süresi belirlenerek hesaplandığı, bu belirlemede fazla çalışma sürelerinin dikkate alınmadığı ve bu alacağa dava ve ıslah tarihlerinden itibaren faiz işletildiği, fazla çalışma ücreti alacaklarının toplu iş sözleşmesine uygun şekilde hesaplandığı ve toplu iş sözleşmesi ile belirlenmiş temerrüt tarihlerinden itibaren faiz uygulandığı gerekçesiyle, davacının Yönetmelik kapsamında olduğunun tespiti ile fazla çalışma ve kısa çalışma primi alacakları bakımından davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili, istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili, cevap dilekçesini tekrar ile alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının kısa çalışma primi ile fazla çalışma ücretine hak kazanmadığını ve talep edilen faiz tür ve başlangıç tarihlerinin yasal dayanağının bulunmadığını ileri sürerek, istinaf talebinde bulunmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesinin 10.07.2020 tarihli ve 2018/409 Esas, 2020/551 Karar sayılı davanın kısmen kabulüne ilişkin ilk kararının, Bölge Adliye Mahkemesinin 10.12.2020 tarihli ve 2020/2382 Esas, 2020/2858 Karar sayılı kararı ile sendika üyeliklerinin işverene ne zaman bildirildiğinin ilgili sendika ve davalı işverenden sorulmak suretiyle belirlenmesi, kısa çalışma primi alacağının dava konusu edilen dönemde Yönetmeliğin 4 üncü maddesi gereğince 7,5 saat çalışma üzerinden hesaplanması gerektiği, kabule göre ise talep konusu alacaklara en yüksek işletme kredisi işletilmesi ile kısa çalışma primi alacağına dava ve ıslah tarihinden itibaren faiz işletilmesinin yerinde olmasına karşın fazla çalışma alacağına temerrüt tarihlerinden itibaren faiz işletilmesi gerektiği, davacının Yönetmelik kapsamında olduğunun tespiti talebi ile ilgili olarak olumlu/olumsuz bir karar verilmemiş olmasının hatalı olduğu gerekçeleriyle ortadan kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi üzerine, İlk Derece Mahkemesi tarafından; davacının sendika üyelik formu, Türk Harb İş Sendikası cevap yazısı ile dosyada yer alan ücret bordrolarındaki tahakkuk eden sendika aidat kesintileri dikkate alınarak toplu iş sözleşmelerinden yararlandığının tespit edildiği, bilirkişiden alınan ek rapor ile gönderme kararında belirtilen hususlara uygun şekilde kısa çalışma prim alacağının yeniden hesaplandığı, neticede; mahallinde yapılan keşif sonucu tanzim edilen teknik bilirkişi raporunda elektrikçi statüsünde çalışan davacının akücü statüsünde çalışan işçilerle aynı ortamda çalıştığı, davacının akücü statüsünde çalışan işçilerle birlikte Yönetmelik kapsamında belirtilen kurşun ve alaşımlarına ve diğer zararlı maddelere maruz kaldığı, bu nedenle davacının yaptığı işlerin anılan Yönetmelik kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin ayrıntılı olarak belirtildiği, davacının anılan Yönetmelik kapsamında değerlendirilmesinin isabetli olduğu, zamanaşımına uğrayan alacak bulunmadığı, talep konusu alacaklara yürütülen faiz türü ve başlangıçlarının yerinde olduğu gerekçesi ile davalı vekilinin tüm istinaf taleplerinin reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; cevap dilekçesi ile istinaf dilekçesindeki hususları tekrar ederek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı Bakanlığa ait işyerinde elektrikçi olarak çalışan işçinin, işyeri çalışma koşullarına göre Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik kapsamında olup olmadığı ve buna göre kısa çalışma primi ile fazla çalışma ücretine hak kazanıp kazanamadığı noktasında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
1.16.07.2013 tarih ve 28709 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedibuçuk Saat Veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (k) bentleri, 7 nci maddesi.

2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 39 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 53 üncü maddesi.


3. Değerlendirme
1.Somut olayda; davalı Bakanlığa bağlı ... Tersane Komutanlığı Denizaltı Batarya Fabrikası işyerinde elektrikçi olarak çalışan işçinin sendika üyesi olduğu ve işyerinde yürürlükte olan ... işyerleri için ... ve... Kamu İsverenleri Sendikası ile Türk Harb İş Sendikası arasında imzalanan 01.03.2015-28.02.2017 yürürlük tarihli 25 inci Dönem İşletme Toplu İş Sözleşmesi ile 01.03.2017-28.02.2019 yürürlük tarihli 26 ncı Dönem Grup Toplu İş Sözleşmesi'nin ilgili hükümlerinden yararlandığı konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır.
2. Davacı işçinin işyeri çalışma koşullarına göre, Yönetmeliğin bir çalışanın günde ancak yedi buçuk saat çalıştırılabileceği işlerin sayıldığı 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (k) bentlerinde belirtilen kurşun ve akümülatör işleri ile iştigal eden ve Yönetmelik kapsamında olmakla toplu iş sözleşmesi gereğince kısa çalışma primi ile fazla çalışma ücret alacağından yararlanan akücü meslek kolunda çalışan işçilerle ekseriyetle aynı ortamda çalıştığı, dolayısıyla çalışma ortamında bulunan kurşun ve kurşun alaşımları ile diğer kimyasalların zararlandırıcı etkilerine bu işçiler gibi maruz kalan davacının da anılan Yönetmelik kapsamında olması gerektiği ve talep konusu alacaklara hak kazandığı, 6356 sayılı Kanun ve işyerinde yürürlükte olan toplu iş sözleşmesi düzenlemeleri gereğince hüküm altına alınan alacaklara uygulanan faiz türü ile faiz başlangıç tarihlerinde de bir isabetsizlik bulunmadığı, netice itibariyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının yerinde olduğu anlaşılmıştır.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

26.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.