Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2019/1706 Esas 2019/7726 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 03.09.2014 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 03.12.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi bir kısım davalılar tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, Türk Medeni Kanunu"nun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacılar vekili; müvekkillerinin maliki olduğu 112 parsel sayılı taşınmazın genel yola çıkışının bulunmadığını ileri sürerek, zeminde fiilen yol olarak kullanılan davalılara ait 111 ve 117 parsel sayılı taşınmazlar üzerinden lehine 3 m eninde geçit hakkı kurulmasını talep ve dava etmiştir.
Davalılardan ... ve ..., 117 parsel sayılı taşınmazın müşterek maliki olduklarını, 117 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulduğunda taşınmazda bulunan evin ön kısmının tamamen daralacağını, arazinin şeklinin bozulacağını ve küçüleceğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
Diğer bir kısım davalılar, geçit hakkı tesisi istenilen yerin zaten yol olarak kullanıldığını, bu yerin ortak yol olarak kullanılmasına itirazları bulunmadığını savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulü ile; davacıya ait 112 parsel sayılı taşınmaz lehine, 30.04.2015 havale tarihli kadastro bilirkişi raporu ve ekinde yer alan krokide "A" harfi ile belirtilen 111 no"lu parselden 70,40 m2 büyüklüğünde 3 metre genişliğinde, "B" harfi ile belirtilen 117 no"lu parselden 189,68 m2 büyüklüğünde 3 metre genişliğinde, "C" harfi ile belirtilen 382 no"lu parselden 26,35 m2 büyüklüğünde 3 metre genişliğinde geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü, bir kısım davalılar temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “Mutlak geçit ihtiyacı” veya “Geçit yoksunluğu”, ikincisine de “Nispi geçit ihtiyacı” ya da “Geçit yetersizliği” denilmektedir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
Yukarıda açıklanan ilkeler gereğince somut olayda; mahkemece davacılara ait 112 parsel sayılı taşınmaz lehine, davalılara ait 111, 117 ve 382 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine geçit hakkı kurulmasına, yargılama giderlerinin ve davacı vekili lehine hükmedilen vekalet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir. Dosya içerisinde bulunan pafta örnekleri incelendiğinde hükme göre geçit hakkı tesis edilen 111 ve 382 parsel sayılı taşınmazlar ile 117 parsel sayılı taşınmazın sınır komşusu oldukları ve her birinden 3 m genişliğinde geçit hakkı kurulması dahilinde geçit genişliğinin 6 m"yi bulduğu anlaşılmaktadır. Bu genişlikte geçit hakkı kurulamayacağından hükmün bozulması gerekmiştir.
Kabule göre de, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davanın mahiyeti gereği davacılar üzerinde bırakılması gerekirken davalılar üzerinde bırakılması doğru değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmü temyiz eden bir kısım davalıların temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
13.11.2019 tarihinde oy birliği ile karar verilmiştir.