Danıştay 2. Daire 2021/6800 Esas 2021/5332 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/6800
Karar No : 2021/5332


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : 1. Hukuk Müşaviri Yrd. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:.., K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Merkez Emniyet Müdürü olarak görev yapan davacı, Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü'nün 8/7. maddesi uyarınca, aynı Tüzük'ün 15. maddesi uygulanmak suretiyle "24 ay uzun süreli durdurma cezası" ile tecziyesine, öğrenim durumu itibarıyla yükselebileceği kadronun son kademesinde bulunduğundan 657 sayılı Kanun'un 125/5. maddesi gereğince brüt aylığının 1/4 oranında kesilmesine ilişkin Yüksek Disiplin Kurulunun … günlü, … sayılı kararının iptali istemiyle dava açmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; davacının üzerine atılı suçla ilgili olarak, dosyada var olan bilgi ve belgeler ile soruşturma dosyası ve eklerinin incelenmesi sonucunda, soruşturma konusu olay ile telefon kayıtlarının birlikte değerlendirilmesinden, davacının üzerine atılı suçun sübuta erdiği sonuç ve kanaatine varıldığından, davacının eylemine uygun Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü'nün 8/7. maddesi gereğince "meslekten çıkarma" cezası ile tecziyesi gerekmekte ise de geçmiş hizmetleri olumlu ve sicilleri iyi olması nedeniyle aynı Tüzük'ün 15.maddesinin uygulanmasıyla bir derece alt ceza olan "24 ay kısa süreli durdurma" cezası ile tecziyesine, öğrenim durumu itibarıyla yükselebileceği kadronun son kademesinde bulunduğundan 657 sayılı Kanun'un 125/5. maddesi gereğince brüt aylığından 1/4 oranında kesilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, yasadışı olarak dinlenen telefon kaydının hukuka aykırı olduğu ve dikkate alınamayacağı, usulsüz işlemlerle ilgili şikayette bulunduğu, disiplin soruşturması aşamasında tanık olarak gösterdiği başta il valisi, il emniyet müdürü olmak üzere hiçbirinin dinlenmediği, kendisi hakkında görevi kötüye kullanma suçundan dolayı … Ağır Ceza Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davadan beraat ettiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onaltıncı Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 1. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Danıştay Beşinci Dairesine; anılan Daire tarafından ise, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Merkez Emniyet Müdürü olarak görev yapan davacının, … İl Emniyet Müdür Yardımcısı olarak görevli bulunduğu dönemle ilgili olarak hakkında başlatılan soruşturma sonucunda İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun … günlü, … sayılı kararıyla davacının, "Yetkisini veya nüfusunu kendisine veya başkalarına çıkar sağlamak amacıyla veya kin veya dostluk nedeniyle kötüye kullanmak," suçunu işlediği sübuta erdiğinden bahisle eylemine uygun Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü'nün 8/7. maddesi gereğince "meslekten çıkarma" cezası ile tecziyesi gerekmekte ise de, geçmiş hizmetleri olumlu ve sicilleri iyi olduğundan aynı Tüzük'ün 15. maddesinin uygulanmasıyla bir derece alt ceza olan "24 ay uzun süreli durdurma" cezası ile tecziyesine; öğrenim durumu itibarıyla yükselebileceği kadronun son kademesinde bulunduğundan 657 sayılı Kanun'un 125/5. maddesi gereğince brüt aylığının 1/4 oranında kesilmesine karar verilmesi üzerine temyizen bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Diğer yandan, davacının disiplin cezasına konu fiilleri nedeniyle "örgüt üyesi olmamakla birlikte örgütü yardım etmek" suçundan dolayı yargılandığı davada, … (Kapatılan) …. Ağır Ceza Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla, örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüte yardım etmek suçunun, davacının eylemleri yönünden örgütü yardım etme fiiline ilişkin olarak bu şuçun kastıyla bilerek ve isteyerek hareket ettiğine dair kesin, inandırıcı delil elde edilemediği gerekçesiyle beraatine karar verilmiş ve bu karar temyiz edilmeden 28/08/2013 tarihinde kesinleşmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa’nın "Hak arama hürriyeti" kenar başlıklı 36. maddesinin 1. fıkrasında; "Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir." hükmüne, "Suç ve cezalara ilişkin esaslar" kenar başlıklı 38. maddesinin 4. fıkrasında ise; "Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimse suçlu sayılamaz." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan, Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü'nün 8/7. maddesinde, "yetkisini veya nüfuzunu kendisine veya başkalarına çıkar sağlamak amacıyla veya kin veya dostluk nedeniyle kötüye kullanmak" fiili meslekten çıkarma cezasını gerektiren fiiller arasında sayılmıştır.
Anılan Tüzük'ün 15. maddesinde ise, "Kararın verildiği güne kadar geçmiş hizmetleri olumlu ve sicilleri iyi olan memurlara bu Tüzükte gösterilen cezanın bir derece aşağısı uygulanabilir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Kamu görevlilerinin disiplin cezasıyla cezalandırılabilmeleri için; disipline aykırı eylem veya işlemlerinin sübut bulup bulmadığının usulüne uygun olarak yapılacak soruşturma ile ortaya konulması, soruşturma aşamasında kamu görevlisinin lehinde ve aleyhinde olan her türlü bilgi ve belgenin toplanması, bilahare disipline aykırı davranış olarak tespit edilen eylemin hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde ispatlanarak bu eyleme uygun olan disiplin cezası maddesinin tayini ve uygulanması gerekmektedir.
Belirtilen hususlarla birlikte; Anayasa Mahkemesi Genel Kurulunun, Karar Tarihi: 02/07/2020, Başvuru Numarası: 2016/14253 olan Barış Baş dosyasında verdiği kararın 56. paragrafında; "Ceza muhakemesi hukuku ve disiplin hukuku farklı kural ve ilkelere tabi disiplinlerdir. Disiplin hukuku kurumun iç düzenini korumayı amaçlayan ve bunun için kamu görevlilerinin mevzuata, çalışma düzenine, hizmetin gereklerine aykırı fiillerine yönelik olarak uygulanacak yaptırımları ve bu yaptırımların uygulanmasındaki usul ve esasları düzenleyen bir hukuk alanıdır. Bazı hâllerde ise kamu görevlisinin fiili ceza hukuku kapsamında suç tanımına uymasının yanı sıra disiplin hukuku yönünden de sorumluluk gerektiren bir mahiyet taşıyabilir (benzer yöndeki değerlendirmeler için bkz. Özcan Pektaş, B. No: 2013/6879, 2/12/2015, § 25; Kürşat Eyol, § 30)." değerlendirmesine; 57. paragrafında; "Cezai sorumluluğunun bulunmadığı tespit edilmiş veya ceza sorumluluğu ortadan kalkmış olsa dahi aynı olaylar nedeniyle -daha hafif bir ispat külfeti temelinde- kişi hakkında başka tür bir sorumluluğun tesis edilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır. Bu bağlamda ceza yargılamasına konu maddi olay ve olguların disiplin hukuku esasları çerçevesinde diğer kamu makamlarınca (idari/adli) ayrıca değerlendirilmesi ve bu değerlendirme sonucunda ulaşılacak kanaate göre işlem/karar tesis edilmesi mümkündür (benzer yöndeki değerlendirmeler için bkz. Özcan Pektaş, § 25; Kürşat Eyol, § 30, Galip Şahin, § 48)." değerlendirmesine; 58. paragrafında ise; "58. Adli ve idari makamların kendi görev sınırlarını aşarak kişiyi suçlu ilan etmesi veya bu bağlamda birtakım çıkarımlarda bulunması masumiyet karinesinin ihlaline yol açabilir. Masumiyet karinesi kapsamındaki güvencelerin sağlanıp sağlanmadığının tespiti yapılırken ise kararın gerekçesinin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekir (Galip Şahin, § 48; M.I., B. No: 2012/1268, 30/12/2014, § 50). Bu kapsamda karar vericilerin kullandıkları dil kritik önem taşır (Mustafa Kıvrak, B. No: 2013/3175, 20/2/2014, § 36). Kamu makamlarının işlem ya da kararlarında belirttikleri gerekçeler veya kullandıkları dil nedeniyle bireye cezai sorumluluk yüklememeleri, ceza mahkemeleri tarafından suçlu bulunmamış bireyin masumiyeti üzerine gölge düşürülmesine sebebiyet vermemeleri gerekmektedir (Galip Şahin, § 47)." değerlendirmesine yer verildiği görülmüştür.
Bu bağlamda, yapılan soruşturma sonucunda disiplin cezası verilebilmesi için, suça esas fiilin sübuta erdiğine ilişkin tespitin, hukuken geçerli, her türlü şüpheden uzak, kesin ve somut delillere dayanması gerektiği; aksi durumda; Anayasa, uluslararası sözleşmeler ve yargı kararları ile güvence altına alınmış bulunan masumiyet karinesinin ihlali sonucunun doğabileceği açıktır.
Dava konusu işleme esas soruşturma raporu ile dava dosyasındaki diğer bilgi ve belgeler incelendiğinde; …Cumhuriyet Başsavcılığının … sayılı talimatına istinaden İstanbul Emniyet Müdürlüğü Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğünce … günü yapılan operasyon kapsamında yapılan iletişim tespitlerinde davacının, 1. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan …'nün yönlendirmesi ile Bolu ilinde daha önce görev yapmasından kaynaklı olarak tanıdığı örgüt üyesi …ile yaptığı telefon görüşmelerinde … Turizm firmasına ait araçlara Bolu'da cezai işlem uygulanmadığı sonucunu doğuracak konuşmalar dışında başka bir delilin bulunmadığı, bu eylem yönünden davacının …Turizm firmasına kesilen cezaların varlığına dair isteminin araştırılmadığı; bunun yanında … Turizm ile gelen malzemelere (saksı) dair ne gibi bir menfaat elde edildiğinin, …'nin yardım isteği doğrultusunda anılan firmanın araçlarının bağlanmamasının, muhtelif zamanlarda davacının … Turizm servisleriyle yakınlarına şehirlerarası bilet temin etme hususunun, yakını olduğu iddia edilen birkaç kişiye burs alabilme girişimi ile bunun sonucunda nasıl bir menfaat elde ettiğinin ve son olarak bir ticari faaliyet kapsamında …'den teminat istemi davranışı ile nasıl bir menfaat elde ettiğine ilişkin somut bir tespitin bulunmadığı görülmektedir.
Öte yandan, kararımızın "Maddi Olay" kısmında belirtildiği üzere, davacının disiplin cezası ile cezalandırılmasına dayanak gösterilen söz konusu eylemleri nedeniyle örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüte yardım etmek suçundan dolayı yargılandığı davada, davacının eylemleri yönünden örgüte yardım etme fiiline ilişkin olarak, bu suçun kastıyla bilerek ve isteyerek hareket ettiğine dair kesin, inandırıcı delil elde edilemediği gerekçesiyle beraatine karar verilmiş ve bu karar kesinleşmiştir.
Bu durumda, davacının yetkisini veya nüfuzunu kendisine veya başkasına çıkar sağlamak amacıyla kötüye kullandığı hususu somut delillerle açıkça tespit edilemediğinden, anılan eylemi işlediğinden bahisle Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü'nün 8/7. maddesi uyarınca, aynı Tüzük'ün 15. maddesi uygulanmak suretiyle "24 ay uzun süreli durdurma cezası" ile tecziyesine, öğrenim durumu itibarıyla yükselebileceği kadronun son kademesinde bulunduğundan 657 sayılı Kanun'un 125/5. maddesi gereğince brüt aylığının 1/4 oranında kesilmesine ilişkin Yüksek Disiplin Kurulunun … günlü, … sayılı kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Diğer yandan, davalı idarece emniyet hizmetinin niteliği dikkate alınarak söz konusu disiplin soruşturması kapsamında davacının fiillerine uyan başka bir disiplin cezasının verilebileceği de açıktır.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştayda karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.