Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5722 Esas 2022/6670 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 7. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İSTATİSTİKLERE İTİRAZ



Taraflar arasındaki istatistiklere itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleşen davaların reddine karar verilmiştir.

Kararın davalı ... ile birinci birleşen dosya davacısı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... ile birinci birleşen davada davacı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
1. Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Sendikanın 15 numaralı Taşımacılık İşkolunda örgütlü ... ve ... TEC gibi işyerlerinde ve işletmelerde yürürlükteki toplu iş sözleşmelerinin tarafı olduğunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu gereğince İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2013 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkındaki Tebliğ'in 26.01.2013 tarihinde 28540 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandığını, 2013 Ocak Ayı İstatistiğinde, müvekkili Sendikanın üye sayısının 13.497 olarak tespit edildiğini ancak bu durumun gerçeği yansıtmadığını, müvekkili Sendikanın üyeleri adına toplu iş sözleşmesi imzaladığı 3 işletmede (..., ... ve ...Teknik Uçak Bakım Merkezi Ltd. Şti.) sadece fiilen aidat ödeyen üye sayısı toplamının 14.482 olduğunu, sadece bu üç işletmede, ücretsiz izinde olduğu için fiilen aidat kesilmeyen ancak üyeliği devam eden üye sayısı toplamının 388 olduğunu, sonuç olarak sadece bu üç işletmedeki üye sayısının 14.870 kişi olduğunu, zorunlu organlarda yer alan üye/yönetici sayısının 13 olduğunu, toplu iş sözleşmesi çoğunluk tespit isteminde bulunulan ancak yetki davası hâlen devam eden ... İSG Havalimanında faaliyet gösteren... Koruma ve Güvenlik Hizmetleri A.Ş. işyerinde hâlen çalışmasına devam eden üye sayısının 345 olduğunu, bunların dışında müvekkili Sendikanın örgütlenme çalışmaları yapılan işyerlerinde birçok üyesi bulunduğunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci maddesi uyarınca dava açmanın zorunlu hâle geldiğini ileri sürerek 26.01.2013 tarihli ve 28540 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Gereğince, İşkolları Yönetmeliği'nde, 15 sıra numarada yer alan Taşımacılık İşkolundaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2013 Ocak Ayı İstatistiğinin iptaline, İşçi ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2013 Ocak Ayı İstatistiğinin gerçeğe uygun olmadığının ve müvekkili Sendikanın gerçek üye sayısının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

2. Birinci birleşen davada davacı ... vekili dava dilekçesinde özetle halen 2.000’e yakın işçi adına yapılan toplu iş sözleşmesinin yürürlükte olduğunu, 2009 Temmuz Ayı İstatistiğine göre Kara Taşımacılığı İşkolunda toplam işçi sayısının 139.616 ve müvekkili Sendikanın üye sayısının 16.909 olduğunu, bunun oran olarak %12,11’e tekabül ettiğini, 6356 sayılı Kanun ile Demiryolu, Hava ve Kara Taşımacılık İşkollarının birleştirildiğini, birleşen Taşımacılık İşkolunda 671.179 işçi çalıştığının tespit edildiğini, müvekkili Sendikanın üye sayısının 2789’a düşürüldüğünü, 2009 Temmuz İstatistiğinde %12,11 olan oranın 3 yıl sonra %1 barajının altına düşürüldüğünü, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci maddesinin altıncı fıkrası gereği Ocak 2013 İstatistiğinin kesinleşmediğini ve daha önce kesinleşmiş olan Temmuz 2009 İstatistiğine göre işlem yapılması gerektiğini ileri sürerek ve dava dilekçesinde belirttiği diğer gerekçelerle 26 Ocak 2013 tarih, 28540 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2013 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkında Tebliğ'in; 15 nolu Taşımacılık İşkoluna, üç işkolunun birleşmesinden oluşturulmasına rağmen birleşmeyen işkollarına göre ayrıca bir geçiş süreci sağlayan bir düzenleme yapılmamış olması ve de Taşımacılık İşkolunda çalışan toplam işçi sayısına ve ... Sendikasının üye sayısına ilişkin ciddi hatalar içermesi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

3. İkinci birleşen davada davacı ... Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası (TÜMTİS) vekili dava dilekçesinde; davalı ... tarafından 26.01.2012 tarihinde yayımlanan istatistiğin 15 nolu Taşımacılık İşkolundaki toplam işçi sayısı ve müvekkili TÜMTİS'in yüzdesi ile ilgili bölümünün iptaline, işkolundaki gerçek işçi sayısının ve müvekkili Sendikanın gerçek üye yüzdesinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

4. Üçüncü birleşen davada davacı... Taşıma İş Sendikası (Öz Taşıma İş Sendikası) vekili dava dilekçesinde; Ocak 2013 İstatistiğinin, Taşımacılık İşkolunda çalışan işçi sayısı yönünden iptaline ve yeniden tespitine; işkolundaki tüm sendikaların üye sayıları ve oranlarının iptaline ve yeniden tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; 6356 sayılı Kanun'un 41 inci maddesinin yedinci fıkrası gereği, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) tescil ettirilen ve nace kodlarına uygun olan bildirimler doğrultusunda, elektronik ortamda üye sayılarının tespitinin yapıldığını, müvekkili Bakanlığın yetki tespit otomasyon yazılımıyla ölüm, emeklilik, işsizlik, işkolu değiştirme, istifa, askere gitme gibi yasal denetimleri günlük olarak yaptığını, üye sayılarının tespitinde hata olmadığını,... Koruma ve Güvenlik Hizmetleri A.Ş.’nin 19 sıra numaralı Savunma ve Güvenlik İşkolunda tescilli olduğunu, dava ile ilgili bilgi ve belgelerin CD ortamında dilekçe ekinde sunulduğunu belirterek davaların reddine karar verilmesini talep etmiştir.

2. Hava İş Sendikası vekili birleşen davalarda sunmuş olduğu cevap dilekçeleri ile özetle kendileri tarafından açılan dava ile bu davaların birleştirilmesi gerektiğini, istatistik de işkolunda çalışan sayısı, üye sayısı ve üye yüzdelerinin hatalı tespit edildiğini, müvekkili sendikanın üye sayısının yayımlanan üye sayısından fazla olduğunu belirtmiştir.

3. Nakliyat İş Sendikası vekili ikinci ve üçüncü birleşen davalarda sunmuş olduğu cevap dilekçeleri ile özetle husumet itirazında bulunduklarını, işkolu çalışanlarının olması gerekenin çok üzerinde gösterildiğini, davacının üye sayısına itirazı bakımından Bakanlık kayıtlarının incelenmesi gerektiğini, işkolunda çalışan sayısı bakımından istatistiğin iptal edilmesi gerektiğini belirtmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile özetle “emsal konuya dair 22 HD kararında belirtildiği şekliyle "davacı sendikaya üye ... işçi somut olarak tespit edilmeli ve ayrıca davacı sendika tarafından yeni üye kaydedildiği halde Bakanlık kayıtlarında yer almadığı ileri sürülen .... işçi de somut olarak belirlenmelidir. Daha sonra bu işçilerin tamamı yönünden bilirkişi aracılığı ile denetime elverişli şekilde sendika üyeliğini sona erdiren sebeplerin (işkolu değişikliği, işsizlik, emeklilik gibi) bulunup bulunmadığı araştırılmalı, işçilerin sigortalı hizmet döküm cetvelleri getirtilmeli ve bu hususta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından gerekli kayıt ve bilgiler temin edilmelidir " yöntemi izlenerek istatistik yayım tarihinde üyeliği devam eden toplam çalışan sayısına yönelik taraflarca ileri sürülen somut delillere dayalı iddiaların araştırılarak sonuca gidilmesi gerektiği değerlendirilmiştir. Neticeten dosya kapsamında toplanan deliller ışığında hazırlanan 09/03/2020, 01/04/2021 ve 31/08/2021 tarihli raporlara istinaden davaya konu 2013 Ocak istatistiği taşımacılık iş kolunda toplam işçi sayısının 671.101 olup ...'nın üye sayısının 14.043, Türkiye Demir Yol İş Sendikası'nın üye sayısının 14.563, T...Nakliyat İş Sendikası'nın üye sayısının 2.789, Türkiye Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası'nın üye sayısının 6.775, Taşımacılık Ve Kargo Sanayi İşçileri Sendikası'nın üye sayısının 578, Öz Hava Kara Ve Demir Yolu Taşıma İş Sendikası'nın 26 üye şeklinde olduğu, iş kolu yüzdesi dağılımının yüzde birlik baraj uygulamasına göre ... üye oranının %2,09, Türkiye Demir Yol İş Sendikası üye oranının % 2,17, T...Nakliyat İş Sendikası üye oranının %0,42 , Türkiye Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası üye oranının %1,01, Taşımacılık Ve Kargo Sanayi İşçileri Sendikası üye oranının % 0,09, Öz Hava Kara Ve Demir Yolu Taşıma İş Sendikası üye oranının %0,004 düzeyinde olduğu kanaatiyle asıl dosya davacısı yönünden açılan davanın kabulü ile birleşen davalar yönünden davanın reddi gerektiği kanaatiyle açık yargılamaya son verilerek aşağıda belirtili şekilde hüküm kurulmuştur.” gerekçesiyle asıl dosya yönünden davanın kabulü ile “2013 Ocak istatistiğinin 15 sıra numaralı taşımacılık iş kolunda toplam işçi sayısının 671.101 olup, davacı ... ( HAVA - İŞ SENDİKASI)'nın üye sayısının 14.043 olup, iş kolu yüzdesinin %2,09 olduğunun, ... (NAKLİYAT İŞ SENDİKASI) ' nın üye sayısının 2.789 olup, iş kolu yüzdesinin %0,42 olduğunun, Türkiye Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası ( TÜMTİS ) 'nın üye sayısının 6.775 olup, iş kolu yüzdesinin %1,01 olduğunun, Öz Hava Kara ve Demiryolu Taşıma İş Sendikası ( ÖZ TAŞIMA İŞ ) 'nın üye sayısının 26 olup, iş kolu yüzdesinin %0,004 olduğunun tespitine” birleşen davaların ise reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... ile birinci birleşen dosya davacısı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1.Birinci birleşen dosya davacısı ... vekili özetle davanın esasına ilişkin yeterli bilgi ve belge toplanmadan sadece tarafların iddialarını ispat etmeleri gerektiği gibi bir kabulle hüküm kurulmasının doğru olmadığını, yine Taşımacılık İşkolunda olmaması gereken işyerlerinin ve 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu (507 sayılı Kanun) kapsamındaki çalışanların Ocak 2013 İstatistiği sayılarından dışlanması gerektiğine dair iddialarının belgeye dayanmadığı gerekçesiyle kabul görmemesinin de hatalı olduğunu, zira bu işçi ve işyerlerinin tespitinin Bakanlık ve SGK kayıtlarının karşılaştırılması ile mümkün olduğunu, toplam 192.636 çalışanın, çalıştıkları işyerlerinin unvanlarından da kolayca Taşımacılık İşkolunda çalışmadığı ya da 4857 sayılı İş Kanunu (4857 sayılı Kanun) kapsamında olmadığının açıkça anlaşıldığını, bir diğer anlatımla bir kısmı kendi hesabına çalışan esnaf statüsündeki kişilerin çalıştığı 507 sayılı Kanun'a tabi işyerlerinde toplam 200 bin civarında çalışanın Bakanlık kayıtlarına göre Taşımacılık İşkolunda görüldüğünü ve 15 gün içinde sonuçlandırılması gereken ancak 8 yıl 10 ay sonra verilen kararın hatalı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.

2. Davalı ... vekili özetle dava konusu İstatistiğin gerçek verilere dayalı, usul ve kanuna uygun olarak yayımlandığını ve iptalini gerektirecek bir husus bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılması ile asıl dava yönünden de davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile özetle;
“...
Somut uyuşmazlıkta, Bakanlık tarafından istatistiklerin, yasal düzenlemeye uygun olarak üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimlerini esas alınarak hazırlandığı ancak 2013 Ocak ayı istatistiklerinin, taşımacılık işkoluyla ilgili toplam işçi sayısında mükerrerlik bulunduğu, yine ...’na üye işçi sayısında hata bulunduğu mahkemece alınan iki ayrı 3 kişilik bilirkişi kurul raporlarıyla tespit edilmiştir. Anılan bu raporlar hükme elverişlidir. Mahkemece anılan bu raporlar kapsamında hüküm tesisinde isabetsizlik görülmemiştir. Bu itibarla, usul ve kanuna uygun bulunan karara karşı, davacı-karşı davalı ... Sendikası ile ... vekillerinin ileri sürdüğü istinaf itirazlarının hiçbiri yerinde bulunmamıştır...” gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... ile birinci birleşen dosya davacısı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.


B. Temyiz Sebepleri
Temyiz başvurusunda bulunanlar istinaf dilekçelerinde belirttikleri sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 41 inci maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları kapsamında ... tarafından yayımlanan bir işkolundaki işçi sayıları ile sendika üye sayılarına ilişkin istatistiklere itiraz istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
“...
(1) Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.
...
(5) Bir işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinin tespitinde Bakanlıkça her yıl ocak ve temmuz aylarında yayımlanan istatistikler esas alınır. Bu istatistiklerde her bir işkolundaki toplam işçi sayısı ile işkollarındaki sendikaların üye sayıları yer alır. Yayımlanan istatistik, toplu iş sözleşmesi ve diğer işlemler için yeni istatistik yayımlanıncaya kadar geçerlidir. Yetki belgesi almak üzere başvuran veya yetki belgesi alan işçi sendikasının yetkisini daha sonra yayımlanacak istatistikler etkilemez.
(6) Yayımından itibaren on beş gün içinde itiraz edilmeyen istatistik kesinleşir. İstatistiğin gerçeğe uymadığı gerekçesiyle bu süre içinde ... İş Mahkemesine başvurulabilir. Mahkeme bu itirazı on beş gün içinde sonuçlandırır. (Değişik iki cümle: 12/10/2017-7036/33 md.) Mahkemece verilen karar hakkında, ilgililerce veya Bakanlıkça istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, temyiz talebini bir ay içinde kesin olarak karara bağlar...”

2. 6356 sayılı Kanun’un 41 inci maddesinin gerekçesi de şöyledir:
“Maddenin ilk fıkrasında işçi sendikasının toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için ülke barajı ve işyeri barajı olarak adlandırılacak oran düzenlenmiştir. Buna göre işçi sendikasının yetkili olabilmesi için öncelikle kurulu bulunduğu veya toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerinin girdiği işkolunda başvuru tarihinde çalışan toplam işçilerin en az yüzde üçünü üye kaydetmiş olması gerekir. Dolayısıyla toplu iş sözleşmesi yetkisi için ülke barajında “yüzde üç” gibi sembolik bir oran belirlenmiştir...Ülke barajını geçemeyen sendikaların o işyeri veya işyerlerindeki üye sayılarına bakılmaksızın toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi yoktur.”

3. Değerlendirme
1. İnceleme konusu dava işkolundaki işçi sayıları ile sendika üye sayılarına dair istatistiklere itiraz istemine ilişkindir. Yukarıda açıklanan kanuni düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere işkolu istatistiklerine itiraz, istatistiklerin gerçeği yansıtmadığı iddiası ile yapılmaktadır. Bir başka ifadeyle işkolu istatistiklerine itiraz, yayımlanan istatistiklerdeki işçi ve üye sayılarının hatalı olduğuna ilişkindir.


2. Bu dava bakımından, itiraz konusu yayımlanan istatistiklerin belirlenmesine esas teşkil eden işçi ve sendika üyelerine ilişkin kayıtlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından getirtilmeli, bu kayıtlara yönelik somut itirazlar çerçevesinde yapılacak araştırma ile sonuca gidilmelidir.

3. Somut olayda da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından gerekli kayıtlar getirtilmiş, asıl ve birleşen davalar bakımından davacılar tarafından ileri sürülen somut itirazlar çerçevesinde İlk Derece Mahkemesince gerekli araştırma yapılmış, denetime elverişli bilirkişi raporu doğrultusunda hüküm kurulmuştur. Bu itibarla İlk Derece Mahkemesince kurulan hükme yönelik istinaf başvurularının Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddedilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

26.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.