Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/6519 Esas 2022/6816 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 01.01.2018 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Kamu Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına Veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24. Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul Ve Esaslar Tebliği uyarınca 02.04.2018 tarihinde sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini ve davalı Şirket bünyesinde kadrolu özel güvenlik görevlisi olarak çalışmaya başladığını, davalı Şirketin sermayesinin % 100'ünün, Isparta İl Özel İdaresine ait olduğunu, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkında Kanun'un (6772 sayılı Kanun) 1 inci maddesinde öngörülen ilave tediye alacağının, ilgili maddede belirtilen kamu kurum ve kuruluşları ile bunların yarısından fazlasına ortak olduğu şirketlerde çalışan işçilerin de yararlanması gerektiğini, İl Özel İdarelerinin kamu kurumu niteliğinde olup 6772 sayılı Kanun kapsamında kaldığını, davalı işverenin kamu tüzel kişisi olduğu ve davacının da bu Şirketin çalışanı olduğunu beyanla ilave tediye alacağının davalı Şirketten tahsilini talep ve dava etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; İl Özel İdareleri tarafından kurulan şirketlerin genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri kapsamına girmediğini, döner sermayeli bir kuruluş niteliğinde veya sermayesinin yarısından fazlası genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine ait olan bir sermaye şirketi statüsünde olmadığını, Isparta İl Özel idaresi Personel Hizmetleri Limited Şirketinin 6722 sayılı Kanun'un 1 inci maddesi kapsamında bulunmaması sebebiyle ilave tediye ödemekle yükümlü olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 28.01.2021 tarihli ve 2020/92 Esas, 2021/78 Karar sayılı kararıyla davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili, davalının 6772 sayılı Kanun kapsamında bulunmadığını, ilave tediye alacağının reddi gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 09.11.2021 tarihli ve 2021/2471 Esas, 2021/2792 Karar sayılı kararıyla davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 27.01.2022 tarihli, 2021/13394 Esas, 2022/1345 Karar sayılı kararı ile;
"...
Somut uyuşmazlıkta ; davalı şirketin “sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket” özelliği gösterip göstermediğini değerlendirmek için “Devlet” ve “mahalli idare” kavramları incelenmelidir.
Anayasanın idareye ilişkin çeşitli düzenlemelerinde (örneğin, m. 29/4, m. 82/1, m. 128/1) “Devlet ve diğer kamu tüzel kişileri” ifadesi kullanılmaktadır. Bu ifadeden devletin kamu tüzel kişiliğine sahip olduğu anlaşılmaktadır.
Bütün vatandaşlardan oluşmuş bir kişi topluluğu olan Devlet, hukukumuzda “merkezi idare” veya “genel idare” şeklinde de isimlendirilmektedir.
Devlet (merkezi idare, genel idare) tek bir kamu tüzel kişiliğidir. Devletin yasama, yürütme ve yargı organları ayrı tüzel kişiliğe sahip olmayıp devlet tüzel kişiliğini oluşturan birimlerdir. Bu açıklamaya göre Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhurbaşkanlığı, Yüksek Mahkemeler, Bakanlıklar gibi merciler kendi görev alanları itibariyle Devlet tüzel kişiliği adına işlem ve eylem yapar.
Devlet dışındaki bazı kamu tüzel kişilerinin de bu niteliği Anayasada doğrudan ifade edilmiştir. Devlet gibi bir kişi topluluğu olan ve Anayasanın 127. maddesinin 1. fıkrasında “il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileri” şeklinde tanımlanan mahalli idareler bu kamu tüzel kişilerine örnek olarak gösterilebilir. Bu tanıma göre il özel idareleri, belediyeler ve köyler olmak üzere üç tür mahalli idare bulunmakla, her mahalli idare ayrı tüzel kişiliğe sahiptir.
Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda; bir tür mahalli idare olan ve Devlet tüzel kişiliğini temsil etmeyip ayrı bir tüzel kişiliği bulunan il özel idareleri tarafından kurulan şirketler, “sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket” olarak değerlendirilemez. Nitekim Dairemizce belediyelerin hissedarı olduğu özel hukuk hükümlerine tabi şirketler de 6772 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmemektedir (Örneğin, Dairemiz 09.11.2020 Tarih, 2017/18550 esas, 2020/15379 karar sayılı ilamı).
Açıklanan nedenlerle , Isparta İl Özel İdaresi’nin %100’üne sahip olduğu davalı şirketin hatalı olarak “sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket” olarak değerlendirilmesi ve bu gerekçe ile davacının ilave tediye alacağı istemine ilişkin davanın kabul edilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir." gerekçesi ile kararın bozulmasına ve dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davalı Kurumun 6772 sayılı Kanun kapsamında bulunduğunu, ilave tediye alacağının reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek temyiz kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava dışı Isparta İl Özel İdaresinin %100 sermayesine sahip olduğu davalı ... çalışanı olan davacının ilave tediye alacağı bulunup bulunmadığı noktasındadır.

2. İlgili Hukuk
1.6772 sayılı Kanun'un 1 inci maddesi.
2. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 09.11.2020 tarihli, 2017/18550 Esas , 2020/15379 Karar sayılı kararı.


3. Değerlendirme
1.Bozma ilâmında belirtildiği üzere bir tür mahalli idare olan ve Devlet tüzel kişiliğini temsil etmeyip ayrı bir tüzel kişiliği bulunan il özel idareleri tarafından kurulan şirketler, sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket olarak değerlendirilemez. Nitekim Dairemizce belediyelerin hissedarı olduğu özel hukuk hükümlerine tabi şirketler de 6772 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmemektedir (9. HD, 2017/18550 E., 2020/15379 K.).

2. Mahkemece bozma kararına uyularak davanın reddine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığından usul ve kanuna uygun kararın onanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmamasına göre yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usûl ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

31.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.