Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/6524 Esas 2022/6910 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 50. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞYERİ DÜZEYİNDEKİ OLUMLU YETKİ TESPİTİNE İTİRAZ

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 34. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki olumlu yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... Bakanlığının (Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü) 25.11.2019 tarihli ve 58736034-103.02-E.2983103 sayılı yetki tespit yazısının müvekkili Şirkete 29.11.2019 tarihinde tebliğ edildiğini, belirtilen yetkilendirmede 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nda (6356 sayılı Kanun) öngörülen şartların bulunmadığını, müvekkilinin işyeri değil işletme olduğunu, yetki tespitinin hukuka aykırı olduğunu, yetki tespiti başvurusunun müvekkili Şirketin ...... adresindeki işyeri için yapıldığını, müvekkili Şirketin birden fazla işyerinin mevcut olduğunu, yapılan yetki tespiti başvurusunun işyeri düzeyinde yapıldığını, işletme düzeyinde yapılmadığı için yeterli sayının sağlanmadığını iddia ederek yetki tespitinin iptalini talep etmiştir.


II. CEVAP
1.Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Kanun'un 42 nci maddesi gereğince, yetki tespit başvuruları karşılanırken işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimlerinin esas alındığını, SGK kayıtlarından otomasyon sistemiyle yansıyan bilgiler doğrultusunda işlem yapıldığını, Lastik-İş Sendikasının toplu iş sözleşmesi yapmak için 04.11.2019 tarihinde başvuruda bulunması üzerine Bakanlıkça yapılan inceleme sonucunda başvuru yazısının intikal ettiği tarih olan 05.11.2019 tarihi itibarıyla söz konusu işyerinde 15 işçinin çalıştığı, 9 işçinin adı geçen sendikaya üye olduğunun tespit edilmesiyle işletme yetki tespit yazısının taraflara gönderildiğini, davacı tarafın iddialarının yerinde bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın davacı ..... Dış Ticaret A.Ş. ile toplu iş sözleşmesi yapabilmek için 6356 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde çoğunluk tespiti yapılması amacıyla 04.11.2019 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvuruda bulunduğunu, davacıya ait işyerinde çalışan işçi sayısının 15 olduğunu, müvekkili Sendikanın 9 üyesinin bulunduğunu, 6356 sayılı Kanun'da aranan gerekli çoğunluğun sağlandığının tespit edildiğini, dosya kapsamından görevli makama kayıt ettirilme şeklindeki dava şartının yerine getirildiğinin tespit edilemediğini, işkoluna ilişkin itirazda bulunulamayacağını, davacının iddia ettiği işyerlerinin tespite dahil edilmesi talebinin hukuka aykırı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın Kanun'da aranan süre ve koşullarda açıldığı, davacı Şirketin ... sicil sayılı işyeri dışında aynı işkolunda faaliyet gösteren başka bir işyeri bulunmadığı ve...ve ...sicil numaralı işyerlerinin işkollarının farklı olduğu, davalı Lastik İş Sendikasının yetki tespitine esas çalışan sendikalı işçi sayısının oranının % 60 olduğu görüldüğü gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesince verilen kararda, deliller, bilirkişi raporu, keşif talepleri dikkate alınmadan, gerekçe gösterilmeden karar verildiğini, 25.02.2021 tarihli duruşmada verilen ara karar uyarınca işletme uzmanı, endüstri mühendisi, iş ve sosyal güvenlik hukuku hesap bilirkişisinden oluşan heyet tarafından 20.10.2021 tarihli ek bilirkişi raporunda yapılan inceleme sonucunda "dosyada belirtilen 3 işyerinin aynı işkolunda faaliyet gösterdiği ve aynı organizasyon içerisinde bulunmakla tek bir işyeri niteliğinde bulunduğu" şeklindeki iddiayla aynı doğrultuda değerlendirmede bulunulduğunu, müvekkili Şirket bünyesinde faaliyet gösteren ......ve ...sicil numaralı işyerlerinin tek bir işyeri niteliğinde olduğunu, bu üç işyerinin de aynı işkolunda yer aldığını ve bu itibarla davalı ... Sendikasının işletme düzeyinde toplu iş sözleşmesi yapmak için Kanun'un zorunlu kıldığı oranı karşılamadığının açık olduğunu, Mahkemece davanın sonucuna etki edecek nitelikteki iddialarına gerekçeli kararda yanıt verilmeden, iddiaların hangi gerekçelerle yerinde olmadığı belirtilmeden, davalı İdarenin iddiaları değerlendirilerek, bilirkişi raporu incelenmeksizin keşif talebi kabul edilmeksizin davanın reddine karar verildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... Sendikasının, davalı ..... Dış Ticaret Anonim Şirketine bağlı (04 nolu Petrol, Kimya, Lastik, Plastik ve İlaç işkolunda faaliyet gösteren) işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için 04.11.2019 tarihinde davalı Bakanlığa başvuruda bulunduğu, yetki tespiti başvuru tarihi itibariyle, davalı Bakanlıkça olumlu yetki tespiti verilen ... SGK sicil numaralı işyerinin işveren tarafından Lastik-İş Sendikasının kurulu bulunduğu 04 sıra numaralı Petrol, Kimya, Lastik, Plastik ve İlaç işkolunda tescil edildiği, davacının dilekçesinde bildirilen ... ve... SGK sicil numaralı işyerlerinin ise 10 sıra numaralı Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar işkolunda kurulu bulunduğu, 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi gereği de Bakanlığa işkolu tespiti konusunda başvuru yapılması halinde, işyerinin girdiği işkolu konusunda tespit yapılarak Resmî Gazete'de yayımlandığı, işkolu tespiti konusunda davalı Bakanlığa herhangi bir başvuru yapılmadığının anlaşıldığı, ayrıca işkolu itirazının Kanun gereği belirli usule tabi olduğu ve yetki tespit başvuru tarihinden sonra yapılan itirazların bir sonraki toplu iş sözleşmesi dönemi için etki edebileceğinin mevzuatta açıkça düzenlendiği, davacının aynı işkolunda kurulu tek işyeri bulunduğu ve bu işyerinde yetki tespiti başvuru tarihi itibariyle diğer davalı Sendikaya üye işçi sayısının %60 olduğu, yetki tespiti başvurusunun olduğu tarihte işverene ait diğer iki işyerinin başvurucu Sendikanın faaliyet gösterdiği işkolunda yer almadığı, buna göre yetki tespitinin işyeri düzeyinde yapılmasında usul ve kanuna aykırılık bulunmadığı, ayrıca davacı vekili mahkeme kararının gerekçesiz ve eksik olduğunu ileri sürmüş ise de İlk Derece Mahkemesinin gerekçeli kararında 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 297 nci maddesine aykırılık görülmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı temyiz dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu dikkate alınmadan, keşif talepleri kabul edilmeyerek gerekçe olmadan davanın reddine karar verildiğini, oysa ki bilirkişinin haklı iddialarını doğruladığını ve bu raporda müvekkili Şirket bünyesinde faaliyet gösteren......ve ...sicil numaralı işyerlerinin tek bir işyeri niteliğinde olduğu, bu üç işyerinin de aynı işkolunda yer aldığı ve bu itibarla davalı ... Sendikasının işletme düzeyinde toplu iş sözleşmesi yapmak için Kanun'un zorunlu kıldığı oranı karşılamadığının açık bir şekilde ortaya koyduğunu, aynı doğrultuda ayrıntılı istinaf başvuru sebeplerinin de dikkate alınmadığını, istinaf incelemesinde Mahkemenin keşif talebini dikkate almamasına ilişkin de bir değerlendirme yapılmadığını, keşif deliline dayanılmasına rağmen Mahkemece delillerin toplanması bakımından eksik inceleme yapıldığını, 20.10.2021 tarihli bilirkişi ek raporunun iddialarının tamamını doğrulayıp açık bir şekilde ortaya koyduğunu, buna rağmen Mahkemenin bilirkişi raporunu dikkate almadan müvekkili Şirket aleyhine hüküm kurması ve istinaf incelemesinde de tüm bu açıklanan hususlar değerlendirilmeden istinaf başvurusunun esastan reddine dair hüküm kurulmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, olumlu yetki tespitine itiraza ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6356 sayılı Kanun'un "Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması" başlıklı sekizinci bölümünde yer alan 41 inci ve müteakip maddeleridir.

3. Değerlendirme
1.Yukarıdaki paragraflarda yer verilen İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemeleri gerekçeleri ile mevzuat, yerleşik hâle gelen Yargıtay ilkeleri ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde davacının temyiz itirazları yerinde bulunmamıştır.

2.Öte yandan, somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan, 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi incelemesi yapılması hatalı ise de bu hususun sonuca etkili olmadığı anlaşıldığından, sadece eleştiri ile yetinilmiştir.


VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,


01.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.