Hakkı olmayan yere tecavüz etme suçundan şüpheliler ... ve ... haklarında yapılan soruşturma evresi sonucunda Demirci Cumhuriyet Başsavcılığınca verilen 20.06.2018 tarihli ve 2018/477 soruşturma, 2018/309 sayılı kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itirazın reddine dair mercii Salihli Sulh Ceza Hâkimliğinin 19.07.2018 tarihli ve 2018/1753 değişik iş sayılı kararını kapsayan dosyası ile ilgili olarak;
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’un 160. maddesi uyarınca, Cumhuriyet savcısının, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlaması gerektiği, aynı Kanun’un 170/2. maddesi gereğince yapacağı değerlendirme sonucunda, toplanan delillerin suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturduğu kanısına ulaştığında iddianame düzenleyerek kamu davası açacağı, aksi halde ise anılan Kanun’un 172. maddesi gereği kovuşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar vereceği, buna karşın Cumhuriyet savcısının 5271 sayılı Kanun’un kendisine yüklediği soruşturma görevini yerine getirmediği, ortada yasaya uygun bir soruşturmanın bulunmadığı durumda, anılan Kanun’un 173/3. maddesindeki koşullar oluşmadığından, itirazı inceleyen merciin Cumhuriyet savcısının soruşturma yapmasını sağlamak maksadıyla itirazın kabulüne karar verebileceği yönündeki açıklamalar karşısında,
Dosya kapsamına göre, şüphelilerin eylemlerinin, üzerine atılı bulunan suçun kanunî unsurlarının oluşmadığından bahisle kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş ise de, şüphelilerin Demirci Jandarma Karakol Komutanlığında vermiş oldukları beyanlarında aralarında anlaşarak bahse konu arazide gömü (define) bulmak maksadıyla kazı yaptıklarını ifade ettikleri, Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 29.01.2014 tarihli ve 2012/31898 esas, 2014/1853 karar sayılı ilâmı ile; "...Sanıkların temyize gelmeyen diğer sanıklar ile birlikte izinsiz kazı yaptığı yerin 2863 sayılı Kanunun 6. maddesi kapsamında korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı niteliğinde bulunmayan ve sit alanı olarak tescil kaydı mevcut olmayan bir yer olduğunun kabul edilmesi halinde, eylemlerinin 5728 sayılı Kanun ile değişmeden önceki 2863 sayılı Kanunun 74/2. cümle ve değişiklik sonrası 2863 sayılı Kanun 74/1-2. cümlesine temas eden suçu oluşturduğu gözetilmeksizin, eyleminin define araştırmak suçunu oluşturduğu kanaatiyle uygulama yeri bulunmayan 5728 sayılı Kanun ile değişik 2863 sayılı Kanunun 74/2.
maddesi gereğince cezalandırılmaları..." şeklinde belirtildiği üzere şüphelilerin eylemlerine ilişkin dellilerin takdir ve değerlendirmesinin mahkemesince incelenmesi gerektiği gözetilmeksizin, kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itirazın kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediğinden bahisle 5271 sayılı CMK.nın 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 19.11.2018 gün ve 12031 sayılı kanun yararına bozma istemine atfen Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 23.11.2018 gün ve KYB/2018-94246 sayılı ihbarnamesi ile dairemize tevdii kılınmakla incelendi.


TÜRK MİLLETİ ADINA

Gereği görüşülüp düşünüldü:
13.06.2018 tarihinde Demirci İlçe Jandarma Komutanlığı"na, Bayramşah mahallesinde izinsiz kazı yapanların bulunduğu ihbarının gelmesi üzerine olay yerine gidilerek izinsiz kazı yapan şüphelilerin yakalandığı, olay yeri görgü tespit tutanağına göre kazı yapılan yerin 141 ada 3 parselde bulunduğunun tespit edildiği ve arsanın müşteki ..."e ait olduğunun belirlenmesi ile müştekinin beyanına başvurulduğu ve şüphelilerden şikayetçi olmadığı gerekçesiyle Demirci Cumhuriyet Başsavcılığının 20.06.2018 tarihli, 2018/477 soruşturma, 2018/309 karar sayılı kararıyla kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği, Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin karara süresi içerisinde itirazı üzerine, Salihli Sulh Ceza Hakimliğinin 19.07.2018 tarih, 2018/1753 değişik iş sayılı kararıyla itirazın reddedilerek kararın kesinleştiği anlaşılmıştır.
Ceza Muhakemeleri Kanununda;
“Madde 160 - (1) Cumhuriyet Savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlar.
(2) Cumhuriyet Savcısı, maddî gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, emrindeki adlî kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almakla ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdür.
Madde 170 - (1) Kamu davasını açma görevi, Cumhuriyet Savcısı tarafından yerine getirilir.
(2) Soruşturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturuyorsa; Cumhuriyet Savcısı, bir iddianame düzenler.
Madde 172 - (1) Cumhuriyet Savcısı, soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Bu karar, suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye bildirilir. Kararda itiraz hakkı, süresi ve mercii gösterilir.
Madde 173 - (1) Suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet Savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki Sulh Ceza Hâkimliğine itiraz edebilir.
(2)İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller belirtilir.
(3) (Değişik fıkra: 18.06.2014-6545 S.K./71. md) Sulh Ceza Hâkimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görür ise bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, o yer Cumhuriyet Başsavcılığı"ndan talepte bulunabilir; kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, istemi gerekçeli olarak reddeder; itiraz edeni giderlere mahkûm eder ve dosyayı Cumhuriyet Savcısına gönderir. Cumhuriyet Savcısı, kararı itiraz edene ve şüpheliye bildirir.
(4) (Değişik fıkra: 25.05.2005-5353 S.K./26.mad) Sulh Ceza Hâkimliği istemi yerinde bulursa, Cumhuriyet Savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir. (5) Cumhuriyet Savcısının kamu davasının açılmaması hususunda takdir yetkisini kullandığı hâllerde bu madde hükmü uygulanmaz." şeklinde yer verilen düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere; Cumhuriyet Savcısı kendisine yapılan suç duyurusu veya şikayet üzerine suçun gerçekten işlenip işlenmediğinin tespiti için hemen işin gerçeğini araştırmaya başlamalı ve maddi gerçeğin ortaya çıkmasına yarayan tüm yasal yöntemlere başvurmalıdır. Toplanan delillerin suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturduğu kanısına ulaştığında iddianame düzenleyerek kamu davası açması, aksi halde ise anılan Kanun’un 172. maddesi gereği kovuşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar vermesi gerekmektedir.
Somut olayda; şüphelilerin eylemlerinin şikayete tabi olan hakkı olmayan yere tecavüz suçunu oluşturduğu ancak müştekinin şikayetçi olmaması nedeniyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmiş ve karara yapılan itiraz da aynı sebeple reddedilmiş ise de, şüphelilerin Demirci Jandarma Karakol Komutanlığında alınan beyanlarında bahse konu arazide gömü (define) bulmak için kazı yaptıklarını kabul ettikleri olayda eylemlerinin şikayete tabi bulunmayan 2863 sayılı Kanuna aykırılık suçunu oluşturup oluşturmadığına ilişkin delillerin takdir ve değerlendirmesinin mahkemesince incelenmesi gerektiği gözetilmeksizin, kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itirazın kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
Yasaya aykırı ve Adalet Bakanlığı"nın kanun yararına bozma istemine dayalı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"nın ihbarname içeriği bu itibarla yerinde görüldüğünden, Salihli Sulh Ceza Hakimliği"nin 19.07.2018 gün, 2018/1753 değişik iş sayılı itirazın reddine ilişkin kararının CMK.nın 309. maddesi gereğince BOZULMASINA, müteakip işlemlerin mahallinde yapılmasına, dosyanın Adalet Bakanlığı"na gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"na TEVDİİNE, 17.09.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.